قرارداد بين المللي رفع هر گونه تبعيض نژادي دکتر حسام رحیمی

قرارداد بين المللي رفع هر گونه تبعيض نژادي 

دکتر حسام رحیمی 

مصوب 21 دسامبر 1965 مجمع عمومي سازمان ملل (بند ب ،د ماده 5 ). نظر به‌ اينكه‌ منشور ملل‌ متحد مبتني‌ بر اصول‌ حيثيت‌ ذاتي‌ و تساوي‌ كليه‌ افراد انساني‌ و كليه‌ دول‌ عضو ملل‌ متحد متعهد شده‌اند كه‌ منفرداً و مشتركاً با همكاري‌ سازمان‌ براي‌ نيل‌ به‌ يكي‌ از هدفهاي‌ ملل‌ متحد يعني‌ توسعه‌ و تشويق‌ احترام‌ جهاني‌ و واقعي‌ به‌ حقوق‌ بشر و آزاديهاي‌ اساسي‌ براي‌ همگان‌ بدون‌ تمايز نژاد يا جنس‌ يا زبان‌ و يا مذهب‌ اقدام‌ نمايند.

 نظر به‌ اينكه‌ اعلاميه‌ جهاني‌ حقوق‌ بشر اعلام‌ مي‌دارد كه‌ كليه‌ افراد انساني‌ به‌ طور آزاد و يكسان‌ از لحاظ‌ حيثيت‌ و حقوق‌ متولد مي‌شوند و بايد بتوانند از كليه‌ حقوق‌ و آزاديهاي‌ مندرج‌ در آن‌ اعلاميه‌ بدون‌ تمايز به‌ خصوص‌ از حيثيت‌ نژاد و رنگ‌ و يا مليت‌ برخوردار شوند.

 نظر به‌ اينكه‌ كليه‌ افراد بشر در پيشگاه‌ قانون‌ برابر بوده‌ و حق‌ دارند عليه‌ هر نوع‌ تبعيض‌ و هر نوع‌ تحريك‌ به‌ تبعيض‌ از حمايت‌ يكسان‌ قانون‌ برخوردار شوند.

 نظر به‌ اينكه‌ ملل‌ متحد استعمار و كليه‌ روش‌هاي‌ تفكيك‌ و تبعيضي‌ را كه‌ به‌ همراه‌ دارد به‌ هر شكل‌ و در هر محلي‌ كه‌ موجود باشد محكوم‌ نموده‌ و اعلاميه‌ مورخ‌ چهاردهم‌ دسامبر 1960 راجع‌ به‌ اعطاي‌ استقلال‌ به‌ كشورها و ملل‌ مستعمره‌ (قطعنامه‌ 1514 دوره‌ پانزدهم‌ مجمع‌ عمومي‌) لزوم‌ ختم‌ سريع‌ و بي‌قيد و شرط‌ استعمار را تأييد و رسماً اعلام‌ نموده‌.

 نظر به‌ اينكه‌ اعلاميه‌ مورخ‌ بيستم‌ نوامبر 1963 ملل‌ متحد (قطعنامه‌ 1904 ـ دوره‌ هيجدهم‌ مجمع‌ عمومي‌) راجع‌ به‌ رفع‌ هر نوع‌ تبعيض‌ نژادي‌ رسماً لزوم‌ رفع‌ سريع‌ كليه‌ اشكال‌ و همه‌ مظاهر تبعيضات‌ نژادي‌ را در سراسر گيتي‌ و همچنين‌ لزوم‌ تأمين‌ تفاهم‌ و احترام‌ به‌ حيثيت‌ شخص‌ انساني‌ را مورد تأييد قرار داده‌ است.

 با اطمينان‌ به‌ اينكه‌ فرضيه‌ سيادت‌ و تفوق‌ مبتني‌ بر اختلاف‌ بين‌ نژادها عملاً مردود و اخلاقاً محكوم‌ و از نظر اجتماعي‌ غيرعادلانه‌ و خطرناك‌ بوده‌ و تبعيض‌ نژادي‌ نه‌ از لحاظ‌ نظري‌ و نه‌ از لحاظ‌ عملي‌ قابل‌ توجيه‌ نمي‌باشد با تأييد مجدد اينكه‌ تبعيض‌ بين‌ افراد بشر به‌ جهات‌ مبتني‌ بر نژاد و رنگ‌ و يا ريشه‌ قومي‌ سدي‌ در برابر وجود روابط‌ دوستانه‌ و مسالمت‌آميز در ميان‌ ملل‌ بوده‌ و امكان‌ دارد صلح‌ و امنيت‌ بين‌ ملل‌ و همچنين‌ همزيستي‌ هم‌ آهنگ‌ اشخاص‌ را در داخل‌ يك‌ دولت‌ مختل‌ سازد.

 با اطمينان‌ به‌ اينكه‌ وجود موانع‌ نژادي‌ با آرمان‌هاي‌ جامعه‌ بشري‌ قابل‌ جمع‌ نيست‌.

 با احساس‌ خطر از مظاهر تبعيض‌ نژادي‌ كه‌ هنوز در برخي‌ از نواحي‌ جهان‌ مشهود است‌ و نيز از سياست‌هاي‌ حكومتي‌ مبتني‌ بر برتري‌ يا تنفرنژادي‌ از قبيل‌ آپارتايد ـ وتفكيك‌ وجداني‌ مصمم‌ به‌ اتخاذ كليه‌ تدابير لازم‌ براي‌ امحاء سريع‌ كليه‌ اشكال‌ و تمامي‌ مظاهر تبعيض‌ نژادي‌ و مصمم‌ به‌ پيش‌گيري‌ و مبارزه‌ با فرضيه‌ها و رويه‌هاي‌ نژادي‌ ـ به‌ منظور تسهيل‌ حسن‌ تفاهم‌ بين‌ نژادها بر مبناي‌ يك‌ جامعه‌ بين‌المللي‌ كه‌ از قيد كليه‌ اشكال‌ تبعيض‌ و تفكيك‌ نژادي‌ آزاد باشد.

 با تذكر مفاد قرارداد مربوط‌ به‌ رفع‌ تبعيض‌ در مورد شغل‌ و حرفه‌ مصوب‌ سازمان‌ بين‌المللي‌ كار در سال‌ 1958 و با توجه‌ به‌ قرارداد مربوط‌ به‌ مبارزه‌ با تبعيض‌ نژادي‌ در زمينه‌ تعليم‌ كه‌ از طرف‌ سازمان‌ فرهنگي‌ و علمي‌ و تربيتي‌ ملل‌ متحد (يونسكو) در سال‌ 1960 به‌ تصويب‌ رسيده است‌.

 با تمايل‌ به‌ اجراي‌ اصول‌ مقرر در اعلاميه‌ ملل‌ متحد راجع‌ به‌ رفع‌ كليه‌ انواع‌ تبعيضات‌ نژادي‌ و حصول‌ اطمينان‌ از اتخاذ سريع‌ تدابير عملي‌ در اين‌ راه‌ به‌ شرح‌ زير موافقت‌ نمودند.  

قرارداد ژنو

پیمان ژنو، پیمانی است که بین کشورهای امضا کننده بسته شده‌است و پراهمیت‌ترین ماده حقوق بین‌الملل بشردوستانه است. کنوانسیون ژنو مفادی را برای زمان جنگ وضع کرده‌است که از افرادی که دیگر در جنگ نیستند حفاظت و حمایت می‌کند. بنیان‌گذاری و گسترش کنوانسیون ژنو بر اساس تجربه‌هایی است که حکومت‌ها در دوران جنگ‌هایشان گرد آورده بودند. 

ماده 17 و 34  راجع به معامله با اسيران جنگي  مصوب 12 اوت 1949  وبند 1 ماده 3 ، 27 ،31 و93 راجع به حمايت از افراد كشوري در زمان جنگ می باشد.

نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر نخستین پیشگام در امور بشردوستانه بین‌المللی می‌باشد که منطبق با حقوق بین‌الملل رفتار می‌کند. این نهضت در زمینه محافظت از زخمی‌ها و بیماران عضو در نیروهای مسلح کشورها در نبردهای زمینی، دریایی و همچنین در زمان اسارت فعالیت می‌کرد. در سال ۱۹۴۹، با تصویب کنوانسیون ژنو، چهارچوب کلی جدیدی برای کمک به نیازمندان در شرایط جنگی فراهم آمد.

۱۸۶۴ دوازده کشور در نخستین کنفرانس در شهر ژنو موافقت می‌کنند که سربازانی که در جبهه زخمی شده‌اند را جمع‌آوری نمایند و به آنها کمک‌های پزشکی برسانند.

۱۹۰۶ کنوانسیون دوم در ژنو نشست کرد و در مفاد کنفرانس ۱۸۶۴ تجدید نظر شد و جمعیت‌های کمک رسانی و خیریه‌هایی که کمک‌های پزشکی می‌رسانند دعوت به همکاری شدند.

۱۹۲۹ کنواسیون سوم پس از به پایان رسیدن جنگ اول جهانی در ژنو تشکیل شد و در این کنفرانس سه نشان صلیب سرخ، نشان شیر و خورشید سرخ و نشان هلال احمر تصویب شد. در این کنفرانس مفادی به تصویب رسید که دربارهٔ اسیران جنگی بود. در این کنوانسیون نخستین بار کمیته جهانی صلیب سرخ پایه گذاشته شد که سازمان مرکزی جمع‌آوری اطلاعات دربارهٔ اسیران جنگی شد.

۱۹۴۹ کنوانسیون چهارم پس از به پایان رسیدن جنگ دوم جهانی در ژنو کنفرانسی بر پا کرد. کشور ایران در تاریخ ۸ دسامبر ۱۹۴۹ این کنوانسیون را امضا کرد و در تاریخ ۲۰ فوریه ۱۹۵۷ به تصویب مجلس رسید. این کنفرانس دربارهٔ گسترش مفاد کنوانسیون‌های پیشین مفاد زیر را تصویب کرد:

1-جمع‌آوری و رسانیدن خدمات پزشکی به سربازان و بیمار و زخمی در جبهه جنگ در خشکی

2-جمع‌آوری و رسانیدن خدمات پزشکی به سربازان و بیماران جبهه در آب (نیروی دریایی)

3-اسیران جنگی : رسانیدن کمکهای پزشکی به غیر نظامیان و بر پا داشتن پرچم صلیب سرخ بالای ساختمان تمام بیمارستان‌ها و یا بیمارستان‌های صحرایی به معنی حفاظت و هدف قرار نگرفتن این مرکزهای پزشکی

پارگراف سوم کنوانسیون چهارم دربارهٔ حفاظت و کمک رسانی به قربانیان جنگ‌های مسلح که در یک کشور اتفاق می‌افتد و بین قبیله‌ای یا نژادی

۱۹۷۷ پروتکل الحاقی بر کنوانسیون که در آن قواعد زیر تصویب شد که برای ارزیابی فرماندهان و فرمانبرداران در جنگ که این سه اصل را نادیده می‌گیرند می‌باشد:

1-ابزار جنگی محدود می‌شود.

2-حمله به افراد غیرنظامی ممنوع می‌شود

قواعد مرتن کلواس چهار چوب آداب رفتار در جنگ را تعیین می‌کند:

1. سنت و آداب و رسوم
2. وجدان
3. انسانیت

  در کنفرانس ژنو پروتکل الحاقی (2005)در کنوانسیون تصویب شد که در آن سومین نشان حفاظت یعنی کریستال سرخ به تصویب رسید. این نشان برای کشورهایی است که دین‌های گوناگون و نژادهای کوناگون در آن زندکی می‌کنند.

اگر چه برخی از اصول و قواعد مربوط به جنگ و حقوق جنگ بر اساس رفتار و نیروهای رزمنده و در جریان نبرد شگل گرفته و در اثر تکرار آن تدریجاً بصورت عرف لازم‌الاجرا درآمده، لیکن قسمت دیگری از حقوق جنگ بطور عمده، حقوق قراردادی جنگ است که پس از وقوع جنگها و کسب تجارب حاصل از جنگ‌ها تدوین شده‌است. هانری رومان بشردوست معروف سویسی با مشاهده زخمیان نبرد معرف سولفرنیو، به این فکر افتاد که سازمانی مورد اعتماد دول متخاصم و به منظور حمایت از زخمیان زمان جنگ تأسیس کند و بدین شکل یک سازمان جهانی در قلمرو حمایت از مصدومین جنگ‌ها خواسته و نا خواسته در عرصه بین‌الملل پا به عرصه وجود گذاشت و همچنین این امرخود تحولی و نگرشی به حقوق شرکت کنندگان در جنگ پدیدآورد و بدیهی است که صلیب سرخ جهانی نقش عمده‌ای در تصویب کنوانسیونهای مرتبط با بهبود وضع نظامیان زخمی ایفاد نمود.

پس از تأسیس این سازمان جهانی و ابراز دیدگاه‌های بشر دوستانه نسبت به کسانی که در جنگ بنحوی شرکت داشته یا درگیر جنگ می‌شوند، مجامع و دول مختلف درصدد بودند تا نسبت به تهیه قوانین و مقررات لازم‌الاجرای زمان جنگ همت گمارند.

از قدیمی‌ترین کنوانسیونهای مرتبط با افراد زخمی کنوانسیون ۲۲ اوت ۱۸۶۴ بوده که به امضای تعدادی از کشورها رسیده است. همچنین اعلامیه مورخه ۱۶ آوریل ۱۸۵۶ پاریس نیز متضمن قواعدی پیرامون جنگ دریایی بوده و نیز قراردادهای دریایی واشنگتن در ۶ فوریه ۱۹۲۲ و قرارداد لندن ۲۲ آوریل ۱۹۳۰ ونیز قرارداد دریایی لندن در سال ۱۹۳۶ همه مبین وضع قواعدی دربارهٔ غرق کشتی‌های تجاری دول بیطرف و وضعیت سر نشینان آنهاست که گویای توجه کشورها و دول مختلف به حقوق بشر دوستانه است.

کنوانسیونهای چهارگانه ژنو به سال ۱۹۴۹ همگی بنحوی در بهبود سرنوشت زخمیان و مجروحان نظامی و غیرنظامی و نیز وضعیت درخصوص 

اسرای جنگی

 قواعدی بیان نموده و وضع این قواعد با توجه به تجارب حاصل از جنگ جهانی دوم بر کیفیت و بازدهی آنها مؤثر واقع افتاده است