خدمات موسسه حقوقی آرمان ابتکار گویا شماره ثبت : 37634 شناسه ملی: 14005541911 دکتر حسام الدین رحیمی

خدمات موسسه حقوقی آرمان ابتکار گویا شماره ثبت : 37634 شناسه ملی: 14005541911 

دکتر حسام الدین رحیمی

وکالت دعاوی دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری را می توان عالی ترین مرجع اداری ایران دانست. دیوان عدالت اداری در حقیقت تنها مرجع عمومی اداری است. زیرا اگرچه مراجع اداری دیگری نیز در ایران تشکیل گردیده اند که به امور داخل در صلاحیت خود رسیدگی و اصدار رای می نمایند اما آنها را باید مراجع اختصاصی (استثنایی) اداری محسوب نمود.

آراء صادره از مراجع اختصاصی اداری قابل شکایت شکلی و قانونی در دیوان عدالت اداری است و بنابراین مرجع مزبور، در عین حال عالی ترین مرجع اداری ایران است.

دیوان عدالت اداری، تنها مرجع عمومی اداری است که در تهران مستقر می باشد و متشکل از شعب بدوی، تجدیدنظر، هیئت عمومی و هیئت های تخصصی می باشد. تشکیلات قضایی، اداری و تعداد شعب دیوان با تصویب رئیس قوه قضائیه تعیین می شود.

بنابراین دیوان عدالت اداری برای اجرای اصل 173 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور رسیدگی به شکایات، تظلمات، و اعتراضات مردم نسبت به مامورین و ادارات و آئین نامه های دولتی خلاف قانون یا شرع یا خارج از حدود اختیارات مقام تصویب کننده، زیر نظر رئیس قوه قضائیه تشکیل می شود.

لازم به ذکر است طبق اصل 174 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: " بر اساس حق نظارت قوه قضائیه نسبت به حسن جریان امور و اجرای صحیح قوانین در دستگاه های اداری، سازمانی به نام " سازمان بازرسی کل کشور" زیر نظر رئیس قوه قضائیه تشکیل می گردد. حدود اختیارات و وظایف این سازمان را قانون تعیین می کند."

بنابراین طبق اصل 174 قانون اساسی؛ رئیس قوه قضائیه نظارت بر دیوان عدالت اداری را از طریق سازمان بازرسی کل کشور اعمال می نماید.

همانطور که گفته شد دیوان عدالت اداری در تهران مستقر است اما به منظور تسهیل در دسترسی مردم به خدمات دیوان، دفاتر اداری دیوان در محل دادگستری یا دفاتر بازرسی کل کشور در هر یک از مراکز استان ها تاسیس می گردد. این دفاتر وظایف زیر را به عهده دارند:

الف) راهنمایی و ارشاد مراجعان

ب)پذیرش و ثبت دادخواست ها و درخواست های شاکیان

پ) ابلاغ نسخه دوم شکایات یا آراء صادر شده از سوی دیوان در حوزه آن دفتر که از طریق نمابر یا پست الکترونیکی یا به هر طریق دیگر از دیوان دریافت کرده اند

ث)انجام دستورات واحد اجرای احکام دیوان در حوزه مربوط به آن دفتر

صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری 

1-رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از:

الف: تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه ها و سازمان ها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری ها و سازمان تامین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها

با توجه به تفسیری که مجس شورای اسلامی در مهر ماه 1374 از موارد صلاحیت دیوان به عمل آورد، رسیدگی به شکایات علیه نهادهای عمومی احصاء شده در قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیردولتی نیز در صلاحیت دیوان عدالت اداری می باشد

موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی از نظر این قانون، واحدهای سازمانی مشخصی هستند که با اجازه قانون به منظور انجام وظایف و خدماتی که جنبه عمومی دارد، تشکیل شده یا می شود. این موسسات به شرح زیر می باشند:

موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی

•  شهرداری ها و شرکت های تابعه آنان مادام که بیش از 50 درصد سهام و سرمایه آنها متعلق به شهرداری ها باشد
• بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی
• هلال احمر
• کمیته امداد امام
• بنیاد شهید انقلاب اسلامی
• بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
•  کمیته ملی المپیک
•  بنیاد 15 خرداد
•  سازمان تبلیغات انقلاب اسلامی
•  سازمان تامین اجتماعی
• فدراسیون های ورزشی آماتوری جمهوری اسلامی ایران
• موسسه های جهاد نصر، جهاد استقلال و جهاد توسعه زیر نظر جهاد سازندگی
• بنیاد امور بیماری های خاص

ب: تصمیمات و اقدامات ماموران واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه ها و سازمان ها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری ها و سازمان تامین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها در امور راجع به وظایف آن ها

لازم به ذکر است واحدهای مذکور در موارد الف و ب در صورتی صلاحیت رسیدگی و اتخاذ تصمیم دارد که شکایت و تظلم مردم نسبت به اعمالی باشد که واحد طرف شکایت، با نقض مقرراتی مرتکب شده باشد که در قانون آن وظیفه صراحتا جزو وظایف او پیش بینی شده باشد. بنابراین چنانچه تعدی و تجاوز واحدهای مذکور به حقوق مردم ناشی از اختیارات و وظایفی تلقی نشود که قانونگذار به آنها محول نموده است، رسیدگی از صلاحیت دیوان خارج و در صلاحیت مراجع قضایی عمومی یا عند الافتضاء مراجع قضایی استثنایی قرار می گیرد.

2-رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی هیئت های رسیدگی به تخلفات اداری و کمیسیون هایی مانند کمیسیون مالیاتی، هیئت حل اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون موضوع ماده 100 قانون شهرداری ها منحصرا از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها
لازم به ذکر است مراجع یاد شده در بمد 2 جنبه تمثیلی داشته و منحصر به مراجع ذکر شده نمی باشد.

3-رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان واحدها و موسسات دولتی اعم از وزارتخانه ها و سازمان ها و موسسات و شرکتهای دولتی و شهرداری ها و سازمان تامین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها و مستخدمان موسساتی که شمول این قانون نسبت به آنها محتاج ذکر نام است اعم از لشکری و کشوری از حیث تضییع حقوق استخدامی

نکته:  لازم به ذکر است تعیین میزان خسارت وارده از ناحیه موسسات و اشخاص مذکور در بندهای 1 و 2 این ماده، پس از صدور رای در دیوان بر وقوع تخلف با دادگاه عمومی است.

نکته : نظر به اینکه شاکی واحدهای فوق الذکر اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند یا به تعبیری مردم هستند؛ بنابراین واحدهای ذکر شده نمی توانند علیه یکدیگر در دیوان عدالت اداری شکایت نمایند.

نکته:  شکایت، تظلم و اعتراض هر یک از واحدهای ذکر شده علیه واحد دیگر می بایست در مراجع قضایی مطرح شود.