معرفی و شرایط تشکیل شرکت­های سهامی عام

                      معرفی و شرایط تشکیل شرکت­های سهامی عام

شرکت­های سهامی عام نوعی دیگر از شرکت ­های سرمایه محسوب می­ شوند، در معرفی این قسم شرکت­ ها می­ توان به ویژگی ­هایی از قبیل اهمیت سرمایه، مسئولیت محدود سهامداران نسبت به میزان سرمایه­ ی آن­ها، تأمین بخشی از سرمایه شرکت از طریق پذیره ­نویسی در بازار بورس اوراق بهادر و تبدیل آن­ها به سهم ­الشرکه و سهولت واگذاری سهم­ الشرکه اشاره نمود. به منظور درک صحیح ­تر شرکت­ های سهامی عام می­ بایست آن را در ترازوی قیاس با شرکت­ های سهامی خاص قرار داد تا با توجه به مطالب فوق، نگاهی روشن پیش­ روی ما قرار گیرد.

 تمایز در فلسفه ­ی تأسیس

شرکت سهامی عام به عنوان راهکاری جهت انجام فعالیت ­های تجاری نیازمند سرمایه­ ی بالاتر و حوزه ­ی گسترده ­تر هستند. این شرکت با پذیرش عمومی سرمایه از طریق پذیره ­نویسی به تحقق این مهم دست میابد. دعوت همگانی به­ طور طبیعی موجب رجوع اشخاص بسیاری می­ گردد که هر چند به تنهایی دارای مایه­ ی مالی اندک هستند، اما با انباشت سرمایه­ های کوچک، دارایی کلانی فراهم می­ آورند که عموماً از طریق سازوکارهای خصوصی (شرکت­ های سهامی خاص)، تأمین آن یا غیرممکن و یا نیازمند تلاش فراوان و تحمیل بار مالی سنگین بر اشخاص محدود است. همچنین، اعطای فرصت به عموم مردم جهت ورود به حوزه ­ی تجارت، باعث عضویت اشخاص به عنوان سهامدار در شرکت سهامی عام می­­ شود، که عموماً با شمار سهامداران شرکت سهامی خاص قابل مقایسه نیست.

 لزوم تشکیل مجمع عمومی مؤسس در شرکت ­های سهامی عام

مطابق با مبحث بخش مربوط به شرکت سهامی خاص، ماده 82 لایحه اصلاحی 1347مقرر نمود که «تشکیل مجمع عمومی مؤسس در شرکت ­های سهامی خاص الزامی نیست .... ». این در حالی است که مفهوم مخالف ماده­ ی فوق نشان از الزامی بودن تشکیل مجمع عمومی مؤسس به عنوان اولین مجمع عمومی شرکت­های سهامی عام با وظیفه­  

الف) رسیدگی به گزارش مؤسسین و تصویب آن و همچنین احراز پذیره ­نویسی کلیه سهام شرکت و تأدیه(پرداخت) مبالغ لازم

ب) تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم اصلاح آن

پ) انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت

ت) تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه دعوت و اطلاعیه متعاقب برای سهامداران تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد(ماده 74 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347) می ­باشد.

 امکان انتشار اوراق مشارکت (قرضه)

مطابق مقررات لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 منعکس در مواد 51 تا 71، « شرکت سهامی عام می ­تواند ... اوراق قرضه منتشر کند». در ماده­ ی 52 لایحه اصلاحی در تعریف اوراق قرضه مقرر نموده است که «ورقه قرضه ورقه ­ای قابل معامله محسوب می­ شود که معرف مبلغی وام است با بهره معین که تمامی آن یا اجزای آن در موعد یا مواعد معینی باید مسترد گردد. ...». در ماده ­ی 53 نیز مقرر شده «دارندگان اوراق قرضه در اداره شرکت هیچ­ گونه دخالتی نداشته و فقط بستانکار شرکت محسوب می­ شوند». بنابراین دارندگان اوراق قرضه سهامدار شرکت محسوب نمی­ شوند. ماده 51 انتشار اوراق قرضه را صرفاً مختص به شرکت ­های سهامی عام نموده ولیکن با تصویب قانون نحوه ­ی انتشار اوراق مشارکت 1376، این امر به شرکت­های سهام خاص و تعاونی تعمیم یافت.

 پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار

از ویژگی­ های منحصر شرکت سهامی عام، که آن را از کلیه شرکت­های تجاری و از جمله شرکت­ سهامی خاص متمایز می­ کند، امکان عضویت این شرکت در بازار بورس اوراق بهادار است. در حالی­که، علی­رغم تجویز انتشار اوراق مشارکت برای شرکت ­های سهامی خاص به موجب قانون نحوه ­ی انتشار اوراق مشارکت 1376 این شرکت­ ها مجاز به ارائه اوراق مشارکت یا برگه­ های سهام خود در این بازار نیستند.