خوشونت علیه زنان

خشونت علیه زنان اصطلاحی؛ تخصصی است که مانند جنایت برپایه بیزاری، برای توصیف کلیه کارهای خشونت‌آمیز علیه زنان به کار می‌رود.این شکل از خشونت علیه گروه خاصی از مردم اعمال می‌شود و جنسیت قربانی، پایه اصلی خشونت است. سازمان‌ها و کشورهای جهان می‌کوشند با برنامه‌های گوناگون با خشونت علیه زنان مبارزه کنند. سازمان ملل متحد روز( ۲۵ نوامبر )چهارم یا پنجم آذر (را روز بین‌المللی مبارزه با خشونت علیه زنان اعلام کرده‌است).

تعاریف:

مجمع عمومی سازمان ملل متحد خشونت علیه زنان را «هرگونه عمل خشونت‌آمیز بر پایه جنسیت که بتواند منجر به آسیب فیزیکی (بدنی)، جنسی یا روانی زنان بشود» تعریف کرده‌است که شامل (تهدید به این کارها، اعمال اجبار، یا سلب مستبدانه آزادی، چه در اجتماع و چه در زندگی شخصی) اطلاق می‌شود. اعلامیه رفع خشونت علیه زنان در سال ۱۹۹۳ بیان می‌کند که این خشونت ممکن است توسط افرادی از همان جنس، اشخاص عادی، اعضای خانواده‌ها و دولت‌ها اعمال شود.همچنین هرگونه رفتار خشن وابسته به جنسیت که موجب آسیب جسمی، جنسی، روجی و رنج زنان شود را خشونت علیه زن می‌گویند. این خشونت می‌تواند با تهدید، اجبار یا سلب اختیار و آزادی، به‌صورت پنهان یا آشکار انجام شود.

نقاط عطف:

عضی از نقاط عطف در سطح بین‌الملل در جلوگیری از خشونت علیه زنان در زیر آمده‌است:

کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان سال ۱۹۷۹، که در نظریه‌های ۱۲ و ۱۹ خشونت را به عنوان تبعیض علیه زنان به‌شمار می‌آورد.

کنفرانس جهانی حقوق بشر در سال ۱۹۹۳ خشونت علیه زنان را به عنوان نقض حقوق بشر شناخت و آنرا به کنوانسیون سارمان ملل زیر امتداد داد.

اعلامیه رفع خشونت علیه زنان، منتشر شده توسط سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۳، اولین ابزار بین‌المللی بود که به خشونت علیه زنان پرداخت. این سند به‌طور ویژه به ماهیت اختلاف جنسی تاریخی و همیشگی برای فهم خشونت علیه زنان اشاره می‌کند.

در کنفرانس بین‌المللی جمعیت و توسعه در سال ۱۹۹۴ خشونت علیه زنان با بهداشت. حقوق تولید مثل، و تهیه توصیه‌ها به دولت‌ها برای جلوگیری و همچنین رسیدگی به خشونت علیه زنان و دختران ارتباط داده شد.

در سال ۱۹۹۶، مجمع جهانی بهداشت خشونت را یک موضوع اصلی بهداشت عمومی خواند و در زیر مجموعه‌ها خشونت و خشونت جنسی دو موضوع نزدیک بهم هستند، دو نوع خشونت که معمولاً علیه زنان اعمال می‌شوند. این موضوع در سال ۲۰۰۲ با یک گزارش مجمع جهانی بهداشت دنبال شد.

در سال ۱۹۹۹، سازمان ملل متحد پروتکل اختیاری کنوانسیون حذف همه انواع تبعیض علیه زنان را تصویب کرد و ۲۵ نوامبر را به عنوان روز جهانی رفع خشونت علیه زنان تعیین کرد.

در سال ۲۰۰۲ و در ادامه بیانیه ۱۹۹۶ مجمع جهانی بهداشت در مورد خشونت یک مورد بهداشت عام سازمان جهانی بهداشت اولین گزارش جهانی در مورد خشونت و بهداشت را صادر کرد که انواع متعددی از خشونت و تاثیر آن بر بهداشت عام را بررسی می کرد. این شامل خشونت های که زنان را بشدت تحت تاثیر قرار مداد نیز مشد.

(مطالعات جامع در باره هر نوع خشونت علیه زنان» از دبیر کل سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶ اولین سند همه جانبه در این مورد اس ).

کنوانسیون منع و مبارزه با خشونت علیه زنان و علیه خشونت خانگی سال ۲۰۱۱ شورای اروپا که دومین ابزار قانونی محلی خشونت علیه زنان و دختران می باشد.

در سال ۲۰۱۳ کمیسیون مقام زن ملل متحد که در اجماع پذیرفته شد بر حذف و منع تمامی انواع خشونت علیه زنان و دختران به توافق رسید. ( قبل از ان چنین توافقی وجود نداشت).

در سال ۲۰۱۳ همچنین مجمع عمومی سازمان ملل متحد اولین قطعنامه فراخوان به حمایت از افراد فعال حقوق بشر زنان را تصویب کرد . ین قطعنامه دولت ها را به برقراری قوانین و شیوه کارهای حمایت از مدافعین حقوق زنان بر می خواند.و اینکه جود این مدافعین بحت این قوانین قرار گیرند. افزون بر این در کشورهای صنعتی تلاشهایی برای کاهش خشونت علیه زنان صورت گرفته است.

خشونت علیه زنان در ایران:

عوامل مؤثر بر خشونت علیه زنان در ایران را می‌توان چنین برشمرد:

عوامل زمینه‌ای: همچون سن، تعداد فرزندان، محل تولد.

عوامل اجتماعی: همچون میزان تحصیل، اعتیاد و نوع شغل همسر.

عوامل فرهنگی: همچون قومیت زوجین، اعتقادات و باورهای دینی، فرادست‌انگاری مرد، تربیت خانوادگی، فرهنگ محل زیست.

عوامل خانوادگی: همچون پدرسالاری در خانواده همسر، مشاهده خشونت در خانواده همسر، تجربه خشونت در خانواده همسر.

عوامل اقتصادی: همچون میزان درآمد، میزان ثروت و دارایی، مسکن.

انواع خشونت بر ضد زنان:

خشونت علیه زنان می تواند به شیوه های مختلف و ناشی از موقعیت های مختلف، رخ دهد:

تجاوز جنسی:

زنان رایج ترین قربانیان تجاوز هستند، که اغلب مرتکب شوندگان تجاوز، مردانی که با آنها آشنا هستند. میزان گزارش‌ها، پیگرد قانونی و محکومیت برای تجاوز به طور قابل توجهی در حوزه های مختلف قضایی متفاوت است و به نوعی نگرش جامعه نسبت به چنین جنایاتی را نشان می دهد. این جرایم خشونت آمیز که بالاترین میزان را دارد از همه کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

تجاوز به همسر:

تجاوز به همسر زمانی به طور گسترده توسط قانون نادیده گرفته می شد و یا اینکه از آن چشم پوشی می شد، و امروزه به عنوان خشونتی ناپذیرفتنی علیه زنان محسوب می گردد و توسط انجمن بین‌المللی انکار شد و با متخاصم ها شدیداً مثل مجرم رفتار شد. هنوزه در بسیاری از کشورها تجاوز به همسر قانونی است و یا اینکه غیرقانونی است اما اغلب تحمل شده و یا به عنوان حق همسر پذیرفته شده است.

خشونت خانگی:

زنان بیشتر در معرض قربانی شدن توسط کسی که با آنها محرم هستند قرار دارند، که به طور کلی "خشونت محارم" نامیده می شود. (IPV)

ازدواج اجباری:

ازدواج اجباری به ازدواجی گفته می شود که یک یا هر دوی طرفین برخلاف خواسته خود مجبور به ازدواج شده باشد. ازدواج های اجباری در جنوب آسیا، خاور میانه، و آفریقا رایج است. سنت های مهریه، جهیزیه، که در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد که در این کار همکاری و کمک می کند. ازدواج اجباری همچنین گاهی در نتیجه جدال بین دو خانواده صورت می گیرد که جدال توسط گرفتن دختر از یک خانواده توسط خانواده دیگر "ختم یا حل و فصل" می شود.

سوءاستفاده مربوط به ترجیح دادن فرزند پسر:

ترجیح فرزند پسر، سنتی است که ریشه در نابرابری جنسیتی دارد که در بسیاری از کشورها رایج است و بین مذاهب و طبقات مختلف نیز یافت می شود.

اسید پاشی:

اسید پاشی یا حمله با اسید به عمل پاشیدن اسید روی بدن یک فرد "با هوشیاری کامل و با هدف آسیب زدن یا بدشکل کردن آنها به خاطر حسادت یا انتقام" گفته می شود.

بدرفتاری با بیوه ها:

بیوه، زنی است که همسرش از دنیا رفته باشد. در برخی از قسمت های جهان، بیوه زن ها هدف بسیاری از سوءاستفاده ها که اغلب از سنت هایی همچون وراث بیوه زن، قرار می گیرند.

قوانین نابرابر:

برخی کارشناسان، قوانین جزایی نظام جمهوری اسلامی ایران در قبال زنان را از «خشن‌ترین قوانین جهان» دانسته‌اند. حکم سنگسار سکینه محمدی آشتیانی در این مورد در سال ۲۰۱۰ این موضوع را زیر نور مجامع بین‌الملل قرار داد.

در حال حاضر اصل ۱۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ایران رجال را واجد شرایط برای مقام‌های بلند دولتی می‌داند و مراد از آن را فقط مردان تفسیر می‌کنند، و نظام عدالت ایران شهادت زن را برابر نصف شهادت یک مرد می‌داند.  برخی روحانیون حضور یک زن به عنوان ورزشکار جلودار تیم ملی المپیک ایران در مراسم افتتاحیه المپیک ۲۰۰۸ پکن را مورد انتقاد قرار داده‌اند . یوسف صانعی با قوانینی همچون قانون حمایت از خانواده ۱۳۹۱ که برخی آن را زن‌ستیز نامیده‌اند، به مخالفت برخاست.

لایحه تأمین امنیت زنان علیه خشونت:

از آنجا که خشونت علیه زنان، نقض حقوق بشر تلقی می‌شود، لایحه تأمین امنیت زنان علیه خشونت در دستور کار دولت یازدهم قرار گرفته و جلسات متعدد و تدابیر بسیاری در این راستا لحاظ شده‌است. به‌علاوه با همکاری مرکز آمار ایران، شاخص‌های بومی برای کمک به کاهش خشونت‌ها در حال تدوین است. شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور گفت:

رفع خشونت علیه زنان بسیار بلند پروازانه است اما آرزو می‌کنیم این اتفاق به وقوع بپیوند.

حادثه اسیدپاشی‌های زنجیره‌ای در اصفهان:

نوشتار اصلی: حادثه اسیدپاشی‌های زنجیره‌ای در اصفهان

نمونه ای از اسید پاشی به صورت زنان در ایران

حادثه اسیدپاشی‌های زنجیره‌ای در اصفهان مربوط به اسیدپاشیهای پیاپی به ناحیه صورت زنان بدون چادردر شهر اصفهان است که در مهرماه ۱۳۹۳ خورشیدی به وقوع پیوست. در جریان این اسیدپاشی‌ها، حداقل چهار دختر یا زن جوان مورد حمله قرار گرفته‌اند که منجر به مرگ یکی از آن‌ها گردیده‌است. برخی گزارش‌ها شمار قربانیان اسیدپاشی در اصفهان را ۱۵ نفر اعلام کرده‌اند. خبرهای اسیدپاشی در اصفهان، امنیت مردم شهر را مختل کرد، زنان و دختران شهر کمتر در معابر عمومی پدیدار می‌شدند. خبر این حوادث نخستین بار به صورت رسمی از خبرگزاری ایسنا منتشر گردید. این اولین بار نیست که اسیدپاشی در ایران رخ می‌دهد و این اتفاق پیش از این نیز بارها تکرار شده‌است اما نکته‌ای که این بار مردم را به شدت پریشان کرده وجه تروریستی این حادثه است.[۳۲] در سال ۱۳۹۳ اسید پاشی به صورت زنان زمانی اوج گرفت که مقامات حکومتی در مجلس تصویب طرح امر به معروف و نهی از منکر را به پیش بردند.این طرح اختیارات زیادی به بسیجی ها و ماموران لباس شخصی رژیم می داد.

آزار و اذیت جنسی دختران موتورسوار در دزفول:

در بیست‌وسوّم دی‌ماه ۹۵،دو نفر «خانم» موتورسوار در شهر دزفول به دلیل آنچه هنجارشکنی خوانده شده، بازداشت شدند و بعد هم به مراجع قضایی تحویل داده شدند. اما پیش از دستگیری و آنگونه که از محتوای فیلمی که در فضای مجازی پخش شده بود بر می‌آید، این دو دختر از سوی چند ده موتورسوار مرد، دنبال و نهایتاً محاصره شده و پس از پیاده شدن، مورد آزار قرار می‌گیرند.

در همین راستا، سرهنگ علی الهامی (فرمانده انتظامی دزفول) در گفتگو با ایرنا با بیان اینکه نیروهای انتظامی شهرستان در راستای اجرای طرح ارتقای امنیت اجتماعی و مقابله با بی نظمی و ناهنجاری‌ها در جاده دزفول به سردشت حضور داشتند، افزود: در این بین ۲ دختر هنجارشکن از نبود نیروی انتظامی در بوستان جنگلی دزفول سوء استفاده کرده و در اقدامی ناپسند و مخالف با ارزش‌ها و هنجارهای جامعه و انقلاب اقدام به موتور سواری کردند. علی الهامی در ادامه سخنان خود، ابراز خشنودی کرده کهنیروی انتظامی توانسته با دستگیری متخلفان، در مقابل مردم دین‌دار و بافرهنگ دزفول، روسفید شود.

ضرب و شتم یک زن جوان در بوستان تهران پارس:

در چهارم تیر ۱۳۹۸ در بوستان تهران پارس دو مأمور نیروی انتظامی سرکلانتری چهارم، یک زن جوان را مورد ضرب و شتم قرار دادند. در ۲۶ تیر ۱۳۹۸ به دستور فرمانده نیروی انتظامی، رئیس پلیس تهران از عملکرد مأموران سرکلانتری چهارم قدردانی کرده و به آنها لوح تقدیر و هدایای نقدی داد.

سرکوب زنان ایران در استادیوم‌های ورزشی:

برای مدتها زنان ایران از ورود به استادیوم‌های ورزشی ممنوع بودند. بعد از آن هم مورد اذیت و آزار نیروهای انتظامی قرار می گیرند. در تاریخ ۱۸ مهر ۹۸ در استادیوم آزادی تهران نیروهای ویزه انتظامی به یک دختر تماشاچی هجوم آورده پس از ضرب و شتم او را دستگیر کرده و با خود می‌برند. علت حمله این بود که این دختر تراکتی در یادبود (دختر آبی)را بالا برده بود.

ضرب و شتم علنی بانوان ایرانی:

در اسفند ماه ۹۸ تصاویری از کتک خوردن یک زن ایرانی توسط یک بسیجی به بهانه امر به معروف و نهی از منکر در روز روشن منتشر شد که خشونت سیستماتیک علیه زنان را مستند کرد.

جنبش‌ها

جنبش زنان ایران:

جنبش‌های اجتماعی توسط گروهی ناراضی از وضع موجود شکل می‌گیرد که نظم اجتماعی موجود را به چالش می‌کشند و قصد تغییر یا اصلاح آن را دارند. فعالیت آنان مداوم و پیوسته‌است (برخلاف شورش و کودتا) و در ابتدای کار با مخالفت عمومی روبرو می‌شوند، این مخالفت ممکن از سوی دولت حاکم باشد یا از سوی نهادهای مخالف دیگر. فعالیت‌های جنبش از مقداری سازماندهی و شبه ساختار برخوردار است و همه گروه‌های فعال درک مشترکی از هدف‌ها و ایده‌آل‌های جنبش دارند.

کمپین یک میلیون امضاء:

نوشتار اصلی: کمپین یک میلیون امضاء

یک میلیون امضا نام طرحی مستقل و اجتماعی است که شماری از فعالان حقوق زنان در ایران در داخل ایران از ۵ شهریور سال ۱۳۸۵ راه‌اندازی کردند. هدف این طرح جمع‌آوری دست‌کم یک میلیون امضا در حمایت از رفع تبعیض‌های قانونی علیه زنان بود.

کمپین قانون بی‌سنگسار:

نوشتار اصلی: کمپین قانون بی‌سنگسار

کمپین قانون بی‌سنگسار فعالیتی گروهی است برای لغو قانون سنگسار در ایران که با تصمیم جمعی از فعالان جنبش فراملیتی زنان، برخی از فعالان جنبش زنان ایران، سازمان‌های مردم‌نهاد زنان و شبکه وکلای داوطلب آغاز شد.

خشونت علیه زنان - قانونی شده در رژیم ایران

در سال ۹۷ مجلس ایران رساندن سن دختران برای ازدواج به ۱۶ سال را رد کرد.سن قانونی ازدواج برای دختران در ایران ۱۳ سال است و پدر دختر نیز می تواند او را مجبور به ازدواج کند.  

در ایران فعلی چندین نیروی پلیس از جمله پلیس اخلاقی ، پلیس با نام جبهه ملی مردمی عفاف و حجاب همراه با ۲۶ ارگان رسمی دیگر و همچنین هزاران لباس شخصی به سرکوب زنان تحت پوش حجاب مشغولند.

زنان و قیام آبان ۹۸:

در روزهای آبان ۹۸ دیده شد که هدایت بسیاری از صحنه ها در دست زنان بود. به گفته برخی از خبرگزاری ها بسیاری از آنانی که مردم را به قیام دعوت می کردند زنان بودند و یا فیلم و عکس می گرفتند تا صدای مردم ایران را به دیگر نقاط عالم برسانند.