وثیقه گذاشتن برای مرخصی زندان

وثیقه گذاشتن برای مرخصی زندان

به طور کلی قرار ‌های تامین کیفری یک قرار محدود کننده آزادی محسوب می‌ شوند و وسیله‌ ای برای تضمین حضور متهم در مراحل مختلف تحقیقات مقدماتی ، محاکمه و اجرای حکم هستند که یکی از این قرار ها قرار وثیقه است .

وثیقه در لغت به معنای استوار و آن چیزی است که می تواند موجب اعتماد و محکم کاری بشود . واژه وثیقه در دادگاه و مسائل کیفری نیز زیاد به گوش می ‌خورد . در واقع وثیقه به عنوان یک ضمانت نامه برای گرو گذاشتن در این مسائل مورد استفاده قرار می‌ گیرد .

در رسیدگی کیفری اگر به هر دلیلی مقام قضایی تشخیص دهد که قرار صادره حضور متهم را در مواقع ضروری تضمین نمی‌ کند ، یا متهم نمی‌ تواند کفیل معرفی کند ، تنها راهی که می ‌تواند با استفاده از آن از بازداشت متهم جلوگیری کند ، صدور قرار وثیقه است .

تا هر وقت که لازم به حضور متهم در مراجع قضایی بود و احضار شد ، در مراجع مذکور حاضر گردیده و در دسترس باشد . از سوی دیگر بیشتر قرار‌های تامین کیفری از جمله قرار وثیقه جنبه مالی هم دارند بنابراین می توانند به عنوان وسیله‌ ای برای پرداخت خسارت بزه دیده نیز به شمار ‌آیند .

حال ممکن است برای محکومین به تحمل زندان این سوال بوجود بی آید که با چه شرایطی می توانند برای آزادی موقتشان از زندان درخواست صدور قرار وثیقه از دادگاه داشته باشند ؟ در این مقاله ضمن تعریف مختصری که از وثیقه کردیم به بیان این موضوع می پردازیم که شرایط وثیقه گذاشتن برای مرخصی یا آزادی موقت از زندان و مراحل آن چیست .

شرایط وثیقه برای مرخصی زندان

گفته شد قرار وثیقه یکی از قرار های تامین کیفری است تا از بازداشت متهم به واسطه آن جلوگیری شود . دادستان ، قاضی ، بازپرس یا … در هنگام وقوع جرم می ‌تواند قرار وثیقه را صادر کند . تا فرصتی برای بررسی کامل پرونده را به جای بازداشت یا زندانی کردن فرد داشته باشد .

 اين نوع قرار نسبت به قرار های ديگر شديد تر است چون در هيچ يك از قرار ‌های تامین کیفری « مالی » در اختيار دادسرا قرار نمی ‌گيرد اما در قرار وثيقه لزوما در زمان صدور قرار قبولی بايد عين مال يا سند مالكيت آن در اختيار دادسرا قرار ‌گيرد .

بنابراين قرار وثيقه مطمئن ‌ترين قرار در ميان انواع قرار های موجود در قانون آئين دادرسی كيفری به شمار می رود . در واقع این آزادی مشروط یا در صورتی که متهم در زندان باشد و به واسطه آن مرخصی بگیرد این آزادی موقت به گونه‌ای است که فرد در مراحل مختلف رسیدگی ، هر زمان که به او احتیاج شد باید در مراجع قضایی حضور پیدا کند و در دسترس باشد .

شرایط گذاشتن وثیقه برای مرخصی زندانی از زندان عبارت است از :

 وثیقه زندانی برای مرخصی یا آزادی موقت می ‌تواند وجه نقد ، ضمانت نامه بانکی ، مال منقول یا مال غیر منقول باشد . توجه به این نکته ضروری است که از میان این موارد در عمل بیشتر مال غیر منقول از جانب مقام قضایی مورد پذیرش قرار می‌ گیرد .

 تعيين ميزان مبلغ قرار وثيقه برای مرخصی زندانی یا آزادی موقت بر عهده مرجع قضايی ای است كه قرار وثيقه را صادر می کند . علی‌القاعده اين مبلغ بر حسب نوع جرم ارتكابی توسط زندانی و شدت و ضعف آن و همچنين بر اساس ميزان خسارت و شرايط موجود و وضعيت طرفين پرونده تعيين می ‌گردد .

 زندانی بايد معادل مبلغ مزبور که دادگاه به عنوان وثیقه تعیین کرده است وجه نقد يا ضمانت نامه بانكی يا مال منقول يا غير منقول معرفی کند .

 در صورت عدم حضور زندانی در تاریخ مشخص پس از پایان مرخصی در زندان ، مسئولیت با وثيقه ‌گذار خواهد بود که ممكن است خود زندانی باشد که در این صورت مال بلافاصله ضبط خواهد شد .

 در صورتی كه وثيقه ‌گذار شخص ثالث باشد به وثيقه ‌گذار اخطار می‌ شود كه در تاریخ اتمام مرخصی او را تسليم زندان كند . در صورت عجز وثيقه ‌گذار از حاضر نمودن زندانی نزد مقام قضايی یا زندان بدون عذر موجه ، ظرف بیست روز به دستور مقام قضايی وثيقه ضبط خواهد شد .

 در بعضی مواقع ارزش مال مورد وثيقه ممكن است بيشتر از مبلغ تعيين شده در قرار وثيقه باشد كه در اين صورت مبلغ مازاد بر وجه مقرر در قرار وثيقه ، پس از كسر هزينه‌ های ضروری مربوط به اجرای دستور ، به وثيقه ‏گذار مسترد می شود . 

مراحل وثیقه گذاشتن برای مرخصی از زندان

مراحل وثیقه گذاشتن برای محکوم به زندان یا مرخصی از زندان یکی از موضوعاتی است که متهم یا زندانی و خانواده آن ها در زمان صدور قرار کیفری وثیقه از جانب دادگاه با آن مواجه خواهند شد ، پس بهتر است این افراد مراحل وثیقه گذاشتن در دادگاه یا دادسرا را بدانند تا در کوتاه ترین زمان ممکن بتوانند وثیقه آزادی موقت زندانی یا متهم را به مرجع قضایی ارائه کنند .

فرايند و مراحل صدور قرار وثيقه در مراجع قضايي برای مرخصی از زندان یا آزادی موقت در دو مرحله صورت می ‌گيرد :

 در مرحله اول مقام قضايی به درخواست زندانی برای مرخصی یا آزادی موقت قرار وثيقه را صادر می کند سپس اين قرار به زندانی ابلاغ می شود .

 در مرحله دوم چنانچه زندانی وثيقه‌ ای برای آزادی خود دارد می بایست معرفی نمايد تا اقدامات لازم انجام پذيرد .

 در صورت معرفي وثيقه از سوی خود زندانی يا هر شخص ثالثی اگر وثيقه وجه نقد باشد ، بايد در حساب سپرده دادگستری توديع شود .

 اگر وثیقه مال منقول باشد ، باید به نحو مناسب توقيف گردد .

 اگر وثیقه مال غير منقول است ، باید سند آن مال از طريق اداره ثبت اسناد و املاك بازداشت شود .

 در مورد مال منقول و غيرمنقول مقام قضايی از كارشناس برای ارزيابی مال معرفی شده کمک می گیرد تا آن را قیمت گذاری کند و در صورتی وثیقه معرفی شده را می ‌پذيرد كه ارزش مال معرفی شده به دادگاه از جانب زندانی یا شخص ثالث به ميزان مبلغ وثيقه يا بيشتر از آن باشد .

 به نظر می رسد زمانی که كارشناس يا اداره ثبت اسناد اعلام کند ملك یا مال معرفی شده به عنوان وثیقه ارزش لازم را ندارد ، جای اعتراض برای زندانی خواهان مرخصی نخواهد بود .

 ممكن است فرايند بازداشت سند يا توقيف مال يا ارزيابی مال معرفی شده به عنوان وثیقه چند روز به طول بی ‌انجامد كه در اين مدت علی القاعده تا زمان بازداشت سند يا توقيف مال ، زندانی در حبس خواهد بود .

 در هر صورت پس از معرفی وثيقه و داشتن شرايط قانونی که گفته شد مقام قضايی قرار قبولی وثيقه را صادر می کند ، در اين موقع زندانی بايد آزاد گردد .