ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

هنگامی که حکمی صادر و قطعی گردید، علی الاصول اعتراض به آن حکم، دیگر از سوی مرجع قضایی شنیده نمی شود. با این وجود، از آنجا که محتمل است که حکمی پس از گذراندن مرحله بدوی و تجدیدنظر، همچنان، در تقابل با قانون یا شرع باشد، قانون گذار، روش دیگری را با عنوان " اعاده دادرسی " برای تغییر و اصلاح چنین حکمی پیش بینی نموده است.

در گذشته، اعاده دادرسی کیفری مشمول ماده 474 تنها به صورت حضوری و از طریق مراجعه به دیوان عالی کشور انجام می گرفت. اما از دی ماه 99، ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک نیز امکان پذیر گشته است. از آنجا که نحوه ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک، تابع ضوابط خاصی بوده و عدم رعایت این ضوابط، منجر به رد درخواست می گردد، ضروری است که متقاضیان، با آگاهی از این شرایط ، درخواست اعاده دادرسی را به نحو صحیحی تنظیم نمایند.

با توجه به اهمیت تقدیم درخواست به شکل صحیح جهت جلوگیری از رد شدن آن، در این مقاله به معرفی ضوابط و شرایط ناظر بر ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخته و این شرایط را تحلیل می نماییم.

روش های ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری

قانون آیین دادرسی کیفری جدید که در سال 1392 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، در دو ماده 474 و 477 دو نوع جداگانه از اعاده دادرسی کیفری را پیش بینی نموده است. از آنجا که موارد قابل اعاده دادرسی کیفری در هر یک از این مواد، متفاوت بوده و در نتیجه، نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری مربوط به آن ها نیز متفاوت می باشد، در این قسمت از مقاله، روش های ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری را در دو بخش جداگانه، مطالعه می نماییم.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474

با توجه به اینکه افراد پیش از انتخاب روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 باید اطمینان حاصل نمایند که رای کیفری صادر شده در پرونده آن ها مشمول این ماده می باشد، در این قسمت، ابتدا موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 474 را معرفی نموده و سپس به توضیح نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری این ماده می پردازیم.

 موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 474

ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری، 7 مورد را پیش بینی نموده که در صورت وجود هر یک از این 7 مورد در یک دعوای کیفری، امکان درخواست اعاده دادرسی کیفری از دیوان عالی کشور وجود خواهد داشت. این موارد عبارتند از:

« الف- کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد.

ب- چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه‏‌‌‌ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.

پ - شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضائی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی گناهی یکی از آنان احراز گردد.

ت- درباره شخصی به اتهام واحد، احکام متفاوتی صادر شود.

ث- در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده است.

ج - پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد.

چ- عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474

تا پیش از دی ماه 1399 صرفا یک روش و آن هم مراجعه حضوری جهت ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 در دیوان عالی کشور وجود داشت. اما با اعلام رییس دیوان عالی کشور در این تاریخ و با توجه به شیوع کرونا، نحوه جدید ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به شهروندان معرفی گردید.

با این وجود، از آنجا که اطلاعیه دیوان عالی کشور در مورد ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، جنبه الزامی نداشته و هنوز افراد می توانند با مراجعه حضوری به دیوان عالی کشور، اقدام به ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری نمایند، در حال حاضر، در ارتباط با ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری، دو روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری وجود دارد. این روش ها عبارتند از :

1- روش حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری

در روش حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری، لازم است که متقاضی با مراجعه به ساختمان دیوان عالی کشور واقع در خیابان خیام تهران، به اخذ شماره از واحد دبیرخانه که در زیر زمین دیوان واقع می باشد، اقدام نماید.

در مرحله بعد، کارشناسان دبیرخانه، درخواست متقاضی اعاده دادرسی را بررسی کرده و چنانچه این درخواست، منطبق بر ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری باشد، آن را ثبت نموده وشماره ثبت درخواست را جهت پیگیری روند پرونده در اختیار متقاضی قرار می دهند.

2- روش غیر حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری

همانطور که گفته شد، از دی ماه 1399 و با توجه به اطلاعیه رییس دیوان عالی کشور، این امکان برای افراد فراهم آمده است تا بدون نیاز به مراجعه حضوری به دبیرخانه دیوان عالی کشور، اقدام به ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری نمایند. در بخش دوم مقاله، به معرفی این روش و نکات مربوط به آن می پردازیم.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477

همانند آنچه در مورد ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری گفته شد، در مورد ماده 477 این قانون نیز ابتدا موارد اعاده دادرسی ماده 477 را معرفی نموده و سپس به توضیح نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477 می پردازیم.

 موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 477

مطابق ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری: « در صورتی که رئیس قوه قضائیه رای قطعی صادره از هریک از مراجع قضائی را خلاف شرع بین تشخیص دهد، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال تا در شعبی خاص که توسط رئیس قوه قضائیه برای این امر تخصیص‌ می‌یابد رسیدگی و رای قطعی صادر نماید... »

همانطور که ملاحظه می شود، اعاده دادرسی کیفری به استناد ماده 477 تنها در یک فرض امکان پذیر بوده و آن فرض آنست که رای صادره بر خلاف شرع اسلام باشد و البته تشخیص این امر با ریاست قوه قضاییه می باشد.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477

در حال حاضر، ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477 بر خلاف ماده 474 تنها به صورت حضوری امکان پذیر می باشد. به این تریب که متقاضی باید در هر استان به ساختمان دادگستری کل استان مراجعه نموده و پس از اخذ وقت، اقدام به ارائه درخواست خود به کارشناس مربوطه نماید. این کارشناس، درخواست متقاضی را بررسی نموده و چنانچه اعتراض وی را وارد تشخیص دهد، پس از ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری، پرونده را جهت ادامه روند قانونی به مسئول مربوطه ارجاع می دهد.

نحوه ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری ماده 474 در دفاتر خدمات الکترونیک

از آنجا که یکی از وظایف دیوان عالی کشور موافقت با درخواست های اعاده دادرسی بوده، تصمیم گیری در مورد نحوه تقدیم این درخواست به دیوان نیز در صلاحیت دیوان می باشد. با توجه به اطلاعیه دیوان عالی کشور مبنی بر امکان ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اداره کل نظارت الکترونیک قضایی در تاریخ 7/10/1399 بخشنامه شماره ۹۰۰/۱۹۷۱۷/۵۵۰ را صادر نمود که ضمن آن به تشریح نکات مربوط به نحوه ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخته است.

با توجه به این بخشنامه، نحوه ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مستلزم رعایت شرایط و نکاتی می باشد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم. لازم به ذکر است همانطور که در قسمت قبل توضیح دادیم، ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی در امور کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تنها نسبت به احکام قطعی و درباره موارد مذکور در ماده 474 امکان پذیر بوده و در مورد ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری، همچنان مراجعه حضوری اعلامی است.

شرایط و نکات مربوط به نحوه ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک به شرح ذیل می باشد:

 بر خلاف سایر روش های اعتراض به حکم، که در آن ها کلیات اعتراض ، ضمن دادخواست بیان گردیده و جزییات آن، در لایحه پیوستی در قسمت ضمایم بیان می گردد، در درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک، متقاضی اعاده دادرسی ملزم است که تمام جزییات توضیحات را در درخواست اصلی اعاده دادرسی قید نموده و از ذکر جزییات در لایحه جداگانه و در قسمت ضمایم خودداری نماید.

 درخواست اعاده دادرسی تقدیم شده به دفاتر خدمات قضایی باید تایپ شده باشد. بنابراین، درخواست های دست نویس ثبت نخواهند شد.

 متقاضی اعاده دادرسی کیفری در درخواستی که به دفاتر خدمات قضایی می دهد، باید صراحتا قید نماید که به استناد کدام بند یا بندهای ماده 474 قانون آین دادرسی کیفری، درخواست اعاده دادرسی و نقض رای را دارد.

 تصویر احکام صادره در پرونده در مراحل بدوی و تجدیدنظر و گواهی قطعیت رای صادره باید به درخواست اعاده دادرسی کیفری ضمیمه شده و توسط دفتر خدمات قضایی اسکن گردد.

 چنانچه محکوم علیه توسط وکیل خود اقدام به تقدیم درخواست اعاده دادرسی کیفری نموده، لازم است که تصویر وکالت نامه وکیل دادگستری ضمیمه درخواست گردیده و توسط دفتر خدمات قضایی الکترونیک اسکن شود. در این وکالت نامه باید اختیار اعاده دادرسی صراحتا قید گردیده و ضمنا وکالت نامه، ممهور به تمبر مالیاتی قانونی باشد.

 درخواست اعاده دادرسی کیفری که به دفاتر خدمات قضایی داده می شود، صرفا از محکوم علیه یا وکیل قانونی وی و در مورد فوت یا غیبت از همسر، وراث و وصی وی پذیرفته می گردد. بنابراین، در حال حاضر، درخواست اعاده دادرسی کیفری از طرف شاکی پذیرفته نشده و ثبت نمی گردد.

 هزینه ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک برای هر فرد، 500 هزار ریال به عنوان هزینه دادرسی به علاوه هزینه تطبیق اوراق و هزینه دفتر خدمات قضایی می باشد.