مفهوم ظهرنویسی سند تجاری 

مفهوم ظهرنویسی سند تجاری    

چکیده: امضاء ظهر چک صرفاً در صورتی که به قصد انتقال صورت گیرد ظهرنویسی تلقی می‌گردد و امضاء جهت وصول وجه چک، ظهرنویسی به معنای اخص کلمه نیست.

رای بدوی

در خصوص دادخواست آقای م.ف. فرزند ح. به طرفیت شرکت ب. به خواسته مطالبه مبلغ 000/685/330 /4 ریال بهانضمام خسارت دادرسی و تأخیر تأدیه به استناد یک فقره چک به شماره 182464 به عهده بانک ملت شعبه ... از جاری 228511650 و گواهی عدم پرداخت صادره از ناحیه بانک محالعلیه به جهت کسر موجودی به شرح دادخواست نظر به این که خوانده طی لایحه تقدیمی دفاعاً بیان داشته مقررات ظهرنویسی و رعایت شرایط انتقال چک برابر اساسنامه و روزنامه رسمی به عمل نیامده دادگاه نظر به اینکه عدم رعایت مقررات اساسنامه در انتقال اسناد تعهدآور از جانب مدیرعامل شرکت مسقط حقوق دارنده سند و اشخاص ثالث نبوده و اگر از این حیث مدیرعامل مرتکب تخلفی شده باشد شرکت می‌تواند به مسبب ورود خسارت مراجعه نماید ولی متعهد به اجرای تعهدات نماینده خود می‌باشد و با عنایت به این که برخلاف ادعای خوانده ظهرنویسی چک برابر قانون تجارت به عمل آمده و صدور چک دلیلی بر اشتغالذمه صادرکننده دارد و با عنایت به بقاء مستندات در ید خواهان دعوی را ثابت تشخیص، مستنداً به مواد 310 و 314 ناظر به 249 قانون تجارت و 519،515،502،198 قانون آئین دادرسی مدنی حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ 000/685/330/4 ریال به عنوان اصل خواسته و همچنین به پرداخت خسارت دادرسی به مبلغ 700/583/86 ریال و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید الی یومالاداء که توسط دایره اجرای احکام محاسبه خواهد شد در حق خواهان صادر و اعلام می‌دارد. رأی حضوری و ظرف مهلت 20 روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران است.

رئیس شعبه 126 دادگاه عمومی حقوقی تهران - یعقوبی محمود آبادی

رای دادگاه تجدید نظر

تجدیدنظرخواهی شرکت ب. (سهامی عام) با مدیریتعاملی م.س. نسبت به دادنامه شماره 628 مورخ 16/7/90 صادره از شعبه 126 دادگاه عمومی حقوقی تهران که بهموجب آن حکم بر محکومیت تجدیدنظرخواه به پرداخت مبلغ 000/685/330/4 ریال بابت ظهر نویسی چک شماره 182464- 1/10/89 عهده بانک ملت شعبه ... به همراه خسارت دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه صادرشده وارد و محمول بر صحت بوده و بر استدلال محکمه نخستین خدشه و اشکال قانونی وارد است. زیرا ملاحظه تصویر مصدق چک یادشده نشان می‌دهد که ابتدا چک در وجه آقای ج. س. صادرگردیده و مشارالیه با ظهرنویسی چک را به  تجدیدنظرخواه منتقل نموده و واحد امور مالی شرکت تجدیدنظرخواه با قراردادن مهر و امضاء امور مالی در ظهر چک از بانک ملت شعبه ... خواسته است تا پس از وصول به حسابش. واریز شود. خواهان نیز در شرح دادخواست تقدیمی اظهار داشته، چک مذکور به صورت پشتنویسی شده به وی تحویل شده است. مطابق مقررات قسمت اخیر ماده 312 قانون تجارت چک به صرف امضاء درظهر آن قابل انتقال به دیگری می‌باشد که مقررات مذکور ناظر به موردی است که چک به قصد انتقال و برای انتقال توسط دارنده امضاء و تحویل شخص ثالث گردد و امضاء ظهر چک برای دریافت وجه از بانک محالعلیه که مطابق مقررات ماده 316 قانون تجارت صورت می‌گیرد ظهرنویسی تلقی نمی‌شود، از لحاظ حقوقی امضائی که موجب انتقال چک گردد صرفاً ظهرنویسی تلقی می‌شود و واگذاری چک به صورت پشتنویسی شده که خواهان نیز در متن دادخواست به آن تصریح نموده منطبق با مقررات قسمت اخیر ماده 14 قانون صدور چک در تبصره 1 آن اصلاحی 14/10/76 می‌باشد و بهموجب تبصره مذکور چک ممکن است بهنام شخصی صادر یا بهوسیله ظهرنویسی به وی منتقل یا به او واگذار گردیده باشد، در مانحنفیه چک مورد خواسته با امضاء شخص معین که نام او در متن چک آمده (ظهرنویسی) و به تجدیدنظرخواه منتقل شده و در این فرض چک یادشده به لحاظ ظهرنویسی همانند چک در وجه حامل تلقی و به خواهان دعوا واگذار گردیده است بنابراین دستور واحد امور مالی شرکت تجدیدنظرخواه به بانک ملت شعبه ... برای وصول وجه چک وواریز به حساب شرکت مذکور که توأم با امضاء و مهر واحد امور مالی بوده و در ظهر چک منقوش می‌باشد، ظهرنویسی تلقی نمی‌شود و دارنده نمی‌تواند به عنوان ظهرنویس و در اجرای مقررات ماده 249 قانون تجارت وجه چک را از شرکت واگذارکننده چک مورد مطالبه قراردهد. لذا به لحاظ عدم ظهرنویسی چک توسط شرکت تجدیدنظرخواه، شرکت مذکور مسئولیتی در پرداخت وجه چک نداشته و دعوای خواهان متوجه آن شرکت نمی‌باشد، دادگاه ادعای تجدیدنظرخواه را وارد و محمول بر صحت تشخیص داده، دادنامه معترضعنه را که بدون توجه به این مهم اصدار یافته مخدوش و مستوجب نقض می‌داند. مستنداً به مواد 358 و 84 و 89 قانون آئین دادرسی مدنی، ضمن نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته قرار رد دعوای خواهان را صادر و اعلام می‌نماید. رأی صادره قطعی است.

 مستشاران شعبه 10 دادگاه تجدیدنظر استان تهران

 حسین خانی – امی