شرایط و موارد تعیین مهر المثل

بر اساس قانون مدنی ، می توان مهریه زن را به انواع و اقسام مختلفی دسته بندی کرد که یکی از مهم ترین آنها ، دسته بندی مهریه به مهر المسمی ، مهر المثل و مهرالمتعه می باشد که هر یک از آنها احکام و آثار ویژه و خاص خود را دارند . طبق تعریف کلی ، مهرالمثل را می توان نوعی از مهریه دانست که حین عقد نکاح میان زن و مرد مورد توافق قرار نگرفته است و به دلیل اینکه مهریه ذکر نشده است ، پس از وقوع رابطه زناشویی میان زوجین ، زن استحقاق دریافت مهرالمثل را خواهد داشت که میزان مهر المثل با توجه به شرایط فردی ، اجتماعی و خانوادگی زن مشخص خواهد شد که این موضوع را به تفصیل در مقاله مهرالمثل زن مورد بررسی قرار دادیم ؛ اما آنچه که در این مقاله قصد داریم بررسی نماییم آن است که در چه شرایط و در کدام موارد برای زن مهرالمثل معین خواهد شد ؟ که برای پاسخ دادن به این سوال ، نخست به توضیح مختصری پیرامون تعیین مهرالمثل برای زن پرداخته و سپس شرایط و موارد تعیین مهرالمثل برای زن را توضیح خواهیم داد .

تعیین مهرالمثل برای زوجه

با توجه به اینکه به لحاظ قانونی ، تعیین مهریه مشخص و معلوم حین عقد نکاح الزامی نمی باشد و زن و مرد می توانند بدون اینکه مهریه ای مشخص کنند ، به عقد نکاح هم درآیند . همین مسئله سبب می شود که گاهی زن مهریه ای تعیین نکرده باشد و قبل از تعیین مهریه ، روابط زناشویی میان زوجین به وقوع پیوسته باشد . لذا از آن جهت که روابط زناشویی سبب استحقاق مهریه به زن می شود و مهریه ای هم ضمن عقد ازدواج تعیین نشده است ، به حکم قانون مدنی باید برای زن مهریه ای اختصاص یابد که به آن " مهرالمثل " می گویند . لازم به ذکر است که نحوه تعیین مهرالمثل برای زن به این صورت است که با ارائه دادخواست تعیین مهرالمثل از طرف زن به دادگاه ، کارشناس دادگاه موقعیت خانوادگی ، فردی ، تحصیلی ، شغلی ، اجتماعی زن را مورد بررسی قرار می دهد و با مقایسه شرایط وی با سایر زنانی که در همان جایگاه و شرایط هستند ، میزانی از مهریه را برای زن مشخص و تعیین می کند که در این صورت ، رضایت مرد در تعیین میزان مهر المثل زوجه نقشی نخواهد داشت و صرفا با مقایسه وضعیت زوجه با دوستان ، نزدیکان ، آشنایانی که جایگاهی مشابه وی دارند مشخص خواهد گردید .

شرایط و موارد تعیین مهرالمثل

همانگونه که در قسمت قبل اشاره شد ، در شرایطی برای زوجه اقدام به تعیین مهرالمثل در عقد نکاح می شود که میزان و مقدار مهریه ضمن عقد نکاح مشخص و معلوم نشده باشد و میان زوجین رابطه زناشویی رخ داده باشد . به همین مناسبت ، در ادامه این قسمت قصد داریم به صورت مبسوط ، مهم ترین شرایطی که در آنها برای زن مهرالمثل تعیین می شود را مورد بررسی قرار داده و موارد تعلق مهر المثل برای زوجه را توضیح دهیم .

الف ) به موجب ماده 1087 قانون مدنی ، " اگر در نکاح دائم ، مهر ذکر نشده یا عدم مهر شرط شده باشد ، نکاح صحیح است و طرفین می‌توانند بعد از عقد مهر را به تراضی معین‌ کنند و اگر قبل از تراضی بر مهر معین ، بین آنها نزدیکی واقع شود ، زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود " . لذا همانگونه که در این ماده بیان شده است ، یکی از موارد تعلق مهرالمثل به زوجه آن است که ضمن عقد نکاح ، مهریه زن مشخص نشده است و یا شرط عدم مهر گردیده است و قبل از اینکه مهریه مشخص شود ، زوجین با هم روابط زناشویی برقرار کنند ؛ که در این شرایط ، زن استحقاق دریافت مهرالمثل را خواهد داشت .

ب ) بر اساس ماده 1100 قانون مدنی ، " در صورتی که مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد ، در صورت اول و دوم مهرالمثل به زن تعلق خواهد گرفت و در صورت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مال اجازه نماید " . لذا یکی دیگر از موارد و شرایط تعیین مهرالمثل برای زوجه آن است که توافق طرفین درباره مهرالمسمی به جهتی باطل باشد ؛ مانند اینکه مال تعیین شده به عنوان مهریه مجهول بوده یا مالیت نداشته باشد . لازم به ذکر است که در صورتی زن استحقاق دریافت مهرالمثل را خواهد داشت که رابطه زناشویی میان زوجین شکل گرفته باشد و در غیر این صورت ، زن مستحق مهر المثل نخواهد بود .

ج ) به استناد ماده 1099 قانون مدنی ، " در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی ، زن مستحق مهرالمثل است " . بنابراین هرگاه عقد نکاح باطل باشد و زن از بطلان عقد نکاح بی اطلاع بوده باشد و نزدیکی بین زن و مرد واقع شده باشد ، در این مورد نیز مهرالمثل به زن تعلق خواهد گرفت .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط و موارد تعیین مهر المثل به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.