شرایط صحت اجرای صیغه طلاق

بر اساس قواعد فقهی و قانون مدنی در صورتی که طلاق از طرف زن باشد و پس از اخذ اجازه دادگاه بخواهد از همسر خود جدا شود ، یا اینکه طلاق از طرف مرد بوده و او بخواهد زوجه خود را طلاق بدهد ، در هر دو صورت اجرای صیغه طلاق برای اینکه جدایی و طلاق به صورت صحیح واقع بشود ، امری ضروری است .

با این حال اجرای صیغه طلاق به صورت صحیح منوط به انجام تشریفات و رعایت شرایطی است که علاوه بر شرایط زنان برای طلاق ، در قانون و فقه برای این موضوع مورد پیش بینی قرار گرفته است . در غیر این صورت ، اجرای صیغه طلاق بدون رعایت تشریفات قانونی ، اثری ایجاد نکرده و باطل خواهد بود . به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که شرایط صحت و تشریفات مربوط به صیغه طلاق چیست ؟

برای پاسخ به این سوال ، نخست به توضیح شرایط صحت اجرای صیغه طلاق پرداخته و سپس این شرایط یعنی اجرای طلاق با استفاده از صیغه طلاق و حضور گواه عادل برای اجرای صیغه طلاق را به تفکیک مورد بررسی قرار خواهیم داد .

شرایط صحت اجرای صیغه طلاق

ماده 1134 قانون مدنی در رابطه با تشریفات اجرای صیغه طلاق و شرایط صحت مربوط به نحوه اجرای صیغه طلاق حکمی کلی را مقرر داشته است که با عنایت به موازین شرعی و فقهی در این رابطه تنظیم شده است . متن ماده 1134 قانون مدنی به این شرح است :

" طلاق باید به صیغه طلاق و در حضور لااقل دو نفر مرد عادل که طلاق را بشنوند واقع گردد " . به همین مناسبت ، تشریفات و نحوه اجرای صیغه طلاق میان زوجین را می توان شامل دو مطلب دانست ؛ اولا اینکه طلاق باید با استفاده از صیغه طلاق واقع شود و ثانیا اینکه طلاق باید در حضور لا اقل دو نفر مرد عادل که صیغه طلاق میان زن و مرد را بشنوند واقع بشود که در ادامه به بیان هر یک از این موارد به صورت جداگانه خواهیم پرداخت .  

اجرای طلاق با استفاده از صیغه طلاق

یکی از مهم ترین مسائلی که در رابطه با شرایط صحت طلاق مطرح می باشد ، اجرای صیغه طلاق با استفاده از صیغه مخصوص طلاق می باشد . به صورت کلی ، منظور از صیغه طلاق به کار بردن الفاظی است که صراحت در امر طلاق زن و شوهر داشته باشد .

در فقه امامیه ( شیعه ) لازم است که صیغه طلاق به صیغه عربی و با استفاده از الفاظ مخصوص واقع بشود . با این حال در حقوق جدید از آن جهت که به کار بردن لفظ عربی در هیچ یک از عقود و ایقاعات شرط نشده است و اصولا اعمال حقوقی ( از جمله طلاق ) تشریفاتی نیستند ، می توان گفت ضرورتی در به کار بردن اجرای صیغه طلاق با استفاده از زبان عربی نمی باشد ؛ بلکه هر لفظی که به صراحت دلالت بر طلاق نماید ، کفایت می کند .

در رابطه با تشریفات اجرای صیغه طلاق و به کار بردن لفظ مخصوص در بیان طلاق ، ذکر این نکته ضروری است که اگر شوهر نتواند صیغه طلاق را ادا نماید ، همچون  وکالت در نکاح ، می تواند برای اجرای صیغه طلاق نیز با استفاده از وکیل این امر را به انجام برساند . در عمل نیز غالبا به همین صورت است و اجرای صیغه طلاق توسط مردان با اعطای وکالت دادن به سر دفتر برای جاری کردن صیغه طلاق انجام خواهد شد .

حضور گواه عادل برای اجرای صیغه طلاق

یکی دیگر از شرایط صحت مربوط به اجرای صیغه طلاق بر اساس قانون و فقه اسلامی ، آن است که طلاق  زن و شوهر باید حتما در حضور حداقل دو نفر مرد عادل که صیغه طلاق را بشنوند ، واقع بشود . بنابراین شرط است که اگر هنگام اجرای صیغه طلاق دو نفر مرد عادل که صیغه طلاق را بشنوند حاضر نباشند ، طلاق به دلیل عدم رعایت تشریفات لازم برای طلاق صحیح نبوده و در واقع ، صیغه طلاق باطل خواهد بود .

البته شهود طلاق باید خود حائز شرایط قانونی نیز باشند . یکی از این شرایط ، عدالت یا عادل بودن شاهد طلاق است .

اما در رابطه با این مسئله که شاهد عادل برای اجرای طلاق به چه معناست و چه اشخاصی عادل می باشند ، باید گفت عدالت به معنای صفتی است که فرد را از ارتکاب گناهان بزرگ و اصرار بر گناهان کوچک باز داشته و از انجام اعمال خلاف مروت نیز باز می دارد . لذا می توان گفت گواه عادل به معنای شخصی است که عدالت داشته و فاسق یا گناهکار نباشد .

لزوم حضور گواه عادل برای شنیدن صیغه طلاق دارای این فایده است که اجرای طلاق را دشوار تر کرده و این مطلب به نوعی سبب تقویت و تحکیم روابط زوجین می باشد ؛ چرا که در گذشته اشخاص متدین به علت عدم دسترسی به دو نفر شاهد مرد که عادل نیز باشند ، در این باب احتیاط می کردند و از اجرای صیغه طلاق و در پی آن ثبت طلاق خودداری می نمودند .

علاوه بر این ، حضور دو نفر گواه عادل برای شنیدن صیغه اجرای طلاق سبب می شود که در مواردی که در خصوص اصل وقوع طلاق میان زوجین اختلافی روی بدهد و سندی هم در این رابطه تنظیم نشده باشد ، اثبات طلاق زن و شوهر تسهیل شود و از این طریق حقوق زوجین نیز محفوظ بماند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط صحت صیغه طلاق به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.