طلاق رجعی چیست؟

یکی از اقسام طلاق ، طلاق رجعی است که در مقابل طلاق بائن قرار دارد . کلمه رجعی یا رجوع که به معنای بازگشت است ، اصطلاحا به وضعیتی گفته می شود که مرد پس از جدا شدن از همسر خود بواسطه طلاق ، دوباره قصد این را داشته باشد که به زندگی مشترکشان باز گردد . به همین دلیل در قانون مدنی احکام ویژه ای برای رجوع از طلاق مقرر شده است .

بر همین اساس ، در صورتی که طلاق از نوع رجعی باشد ، مرد می تواند در ایام عده زن ، دوباره به زندگی با وی ادامه بدهد . چرا که یکی از آثار طلاق رجعی این است که زن در ایام عده طلاق ، مانند همسر مرد می باشد و حتی وی از حق نفقه هم برخوردار است . بنابراین ، مرد می تواند در این مدت زندگی مشترک را از سر بگیرد . به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله به بررسی اینکه طلاق رجعی چیست و شرایط تحقق طلاق رجعی خواهیم پرداخت .

چرایی طلاق رجعی

بر اساس ماده 1148 قانون مدنی ، طلاق رجعی تعریف شده است . بر اساس این ماده : " در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است " . بدین ترتیب در تعریف طلاق رجعی می توان گفت که طلاق رجعی طلاقی است که پس از آن زن باید عده طلاق نگاه دارد و در طول این مدت ، رجوع مرد از طلاق ممکن است .

در پاسخ به این سوال که چرا طلاق رجعی نامگذاری شده است ، می توان گفت به دلیل حقی که برای مرد در خصوص رجوع از طلاق پیش بینی شده است ، این نوع طلاق را رجعی می گویند . بر اساس ماده 1148 ، طلاق در صورتی رجعی است که دو وصف زیر را به صورت همزمان داشته باشد :

1 - بعد از طلاق ، زن باید عدّه طلاق نگه دارد و نتواند بلافاصله بعد از طلاق ، دوباره به ازدواج مرد دیگری در آید . بنابراین ، طلاقی که عده ندارد مانند طلاق پیش از رابطه زناشویی ( طلاق خانم های دوشیزه در دوران عقد ) و طلاق خانم های یائسه را نمی توان طلاق رجعی محسوب کرد ؛ بلکه طلاق بائن هستند .

2 - در زمان عده بتوان از طلاق رجوع کرد و بدون اینکه نیاز به عقد ازدواج دیگری باشد ، زندگی مشترک را ادامه داد . پس مواردی که زن نیاز به نگه داشتن عده طلاق داشته باشد ، ولی رجوع از طلاق به لحاظ قانونی امکانپذیر نباشد را نمی توان جزء طلاق های رجعی محسوب کرد . ( مانند طلاق برای بار سوم و طلاق خُلع )

شرایط وقوع طلاق رجعی

رجوع از طلاق که به اراده مرد اتفاق می افتد ، جزء اعمال حقوقی است که باید به وسیله ای اعلام شود . بنابراین هرگونه سخن یا فعلی که به طور معمول به منظور اعلام قصد رجوع از طرف مرد انجام می شود را باید رجوع از طلاق محسوب کرد . مانند بوسیدن ، لمس کردن و هر گونه گفتاری که دلالت بر قصد رجوع نماید .

برای تحقق رجوع از طلاق نیازی نیست که حتما این قصد به زن اعلان شود ؛ بنابراین ، اگر مردی بدون اطلاع همسر سابق خود از طلاق رجوع کرده و این قصد را اعلام کند ، کافیست تا از همان زمان دوباره پیوند زناشویی آغاز شود . با این وجود ، چون زن در اثر رجوع مرد از طلاق ، دوباره تکالیفی در زندگی زناشویی خود پیدا می کند ، باید پذیرفت که زن تنها از تاریخ آگاه شدن از رجوع مرد مکلف به رعایت وظایف زناشویی در برابر مرد است .

نکته مهمی که در خصوص رجوع از طلاق وجود دارد این است که این رجوع حتما باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ رجوع به ثبت برسد ؛ در غیر این صورت مرد ممکن است به مجازات عدم ثبت رجوع از طلاق محکوم بشود .

آثار طلاق رجعی

در قسمت های قبل به توضیح مفهوم و تعریف طلاق رجعی و شرایط رجوع مرد پس از طلاق پرداخته شد ؛ با این حال همانطور که اشاره شد ، طلاق رجعی با طلاق بائن متفاوت بوده و به همین دلیل بررسی آثار ناشی از طلاق رجعی ضروری است .

یکی از مهم ترین آثار طلاق رجعی آن است که مرد در طول مدت عده طلاق رجعی باید به زن نفقه بپردازد ؛ چرا که زن در طول ایام عده طلاق رجعی در حکم زوجه مرد است . علاوه بر این ، از آن جهت که پس از وقوع طلاق رجعی رابطه زوجیت هنوز به صورت کامل پایان نیافته است ، در صورتی که در طول مدت عده طلاق رجعی ، یکی از زوجین ( زن یا شوهر ) فوت کند ، دیگری از او ارث می برد .