خیار تبعض صفقه

در حقوق خیارات به معنای اختیار است . یعنی اختیاری که قانون گذار به خریدار و فروشنده می دهد تا بتوانند معامله خود را فسخ کنند . خیارات انواع مختلفی دارند مانند خیار فسخ ، خیار غبن ، خیار تدلیس ، خیار ثمن و ... . یکی از انواع خیارات ، خیار تبعض صفقه است . خیار تبعض صفقه علی رغم نام پر طمطراق خود بسیار قابل درک است . در واقع طبق این خیار قرارداد خرید و فروش تنها نسبت به یک قسمت از معامله صحیح و نسبت به بخش دیگر آن به جهتی از جهات باطل است . از این رو در این مقاله به تعریف خیار تبعض صفقه ، فسخ کامل معامله و پذیرش قسمت صحیح می پردازیم .  

تعریف خیار تبعض صفقه

تبعض در لغت به معنی تجزیه کردن یا تجزیه شدن است و صفقه نیز به معنی معامله است . بنابراین تعریف لغوی تبعض صفقه تجزیه شدن معامله است . منظور از خیار تبعض صفقه در حقوق این است که اگر به هر دلیلی بخشی از معامله ای که منعقد شده است صحیح و بخش دیگر آن باطل باشد ، خریدار چه باید بکند . در این حالت خریدار دو راه حل دارد که در ماده 441 قانون مدنی بیان شده است : " خیار تبعض صفقه وقتی حاصل می شود که عقد بیع نسبت به بعض مبیع به جهتی از جهات باطل باشد ، در این صورت مشتری حق خواهد داشت بیع را فسخ نماید یا به نسبت قسمتی که بیع واقع شده است قبول کند و نسبت قسمتی که بیع باطل بوده است ثمن را استرداد کند " . در ادامه به هر یک از راه حل های خریدار بر اساس ماده 441 قانون مدنی می پردازیم .

فسخ کامل معامله

در ماده 441 آمده است در حالتی که بخشی از معامله صحیح و بخشی از آن باطل است ، خریدار می تواند معامله را به طور کلی فسخ کند . فسخ کامل معامله اولین راه حلی است که در این شرایط به خریدار داده می شود . این حق ناشی از خیار تبعض صفقه است . در صورتی که خریدار اقدام به فسخ کامل معامله کند ، مال فروخته شده و پول پرداخت شد برگردانده می شود .

پذیرش قسمت صحیح

در حالت دوم خریدار می تواند معامله را نسبت به قسمت صحیح آن بپذیرد و نسبت به قسمت باطل آن رد کند . برای مثال خانه ای که متعلق به ب و ج است . ب آن را بدون اجازه ج به الف فروخته است . در این حالت الف یا می تواند معامله را فسخ کند و یا آن را نسبت به سهم آقای ب از خانه بپذیرد و نسبت به سهم آقای ج فسخ کند . در این صورت فروشنده یعنی ب ، باید از مقدار هزینه پرداخت شده توسط الف برای خرید کل خانه ، به میزان سهم قسمت باطل معامله ( یعنی سهم ج ) ، به الف برگرداند .  

البته شرط مهمی که در خیار تبعض صفقه وجود دارد این است که خریدار در هنگام معامله نباید از این موضوع که بخشی از معامله باطل است اطلاع داشته باشد .  

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد خیار تبعض صفقه به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.