سرقت حدی و شرایط آن

سرقت جرمی است که از دیرباز رخ می داده است از این رو همیشه مورد توجه قانون گذار بوده است . هم در قانون مجازات اسلامی قدیم و هم در قانون مجازات جدید برای جرم سرقت مقرراتی وضع شده است . در قانون مجازات اسلامی قدیم در ماده 198 به این جرم اشاره شد و بعد از آن با تصویب قانون مجازات اسلامی جدید در ماده 266 به بیان موارد جرم سرقت حدی پرداخته است . سرقت یعنی ربودن مال غیر بدون اجازه او . طبق قانون سرقت به دو دسته تقسیم می شود ، سرقت حدی و سرقت تعزیری که برای هر کدام از آنها در قانون شرایط و مقررات جداگانه ای در نظر گرفته شده است . در این مقاله به بررسی سرقت حدی ، شرایط سرقت حدی و لزوم وجود تمام شرایط برای حدی بودن سرقت می پردازیم .  

سرقت حدی چیست ؟

سرقت حدی جرمی خاص و مستقل است که قانونگذار برای آن مجازات تعیین کرده است . سرقت حدی در فقه به این صورت تعریف شده است : " ربودن مخفیانه معادل ۴.۵ نخود طلای مسکوک متعلق به غیر با هتک هرز توسط شخص بالغ و عاقل و مختار در غیرسال قحطی که مرتکب پدر مالباخته نباشد " . این تعریف ، تعریفی است که فقها از سرقت حدی ارائه کردند ، قانون گذار نیز شرایط سرقت حدی را همانطور که در ادامه خواهیم خواند مشخص کرده است . قبل از بیان شرایط سرقت حدی باید دانست که سرقت حدی با سرقت تعزیری متفاوت است . سرقت حدی یعنی سرقتی که مجازات آن یک مجازات حدی است و سرقت تعزیری در بخش تعزیرات قانون مجازات آمده و مجازات آن تعزیری است .

شرایط سرقت حدی

قانون گذار در ماده 266 قانون مجازات اسلامی جدید ، شرایط سرقت حدی را مشخص کرده است . این شرایط از قرار زیر است :

1- شی مسروق شرعأ مالیت داشته باشد . یعنی مالی که دزدیده می شود باید از نظر حقوقی ارزش مالی داشته باشد وگرنه سرقت حدی محسوب نمی شود .  

2- مال مسروق در حرز باشد . حرز یعنی مکان مناسبی که عرفأ مال در آن از دستبرد محفوظ می ماند . مانند گاو صندوق  

3- سارق هتک حرز کند . هتک یعنی از میان برداشتن ؛ هتک حرز یعنی از بین بردن محل نگهداری مال مانند باز کردن یا شکستن قفل گاو صندوق  

4- سارق مال را از حرز خارج کند . یعنی بعد از هتک حرز ، خود سارق باید مال را از آن خارج کند تا سرقت حدی محسوب شود . برای مثال در صورتی که الف قفل گاو صندوقی را باز کند و ب مال را از گاو صندوق بردارد ، سرقت حدی محسوب نمی شود زیرا طبق این ماده برای شکل گرفتن سرقت حدی ، سارق خودش باید هتک حرز کند و خودش باید مال را از حرز خارج کند .  

5- هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد .

6- سارق پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد .  

7- ارزش مال مسروق در زمان خارج کردن از حرز ، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد .  

8- مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی ، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد . یعنی سرقت حدی فقط برای اموال خصوصی است و سرقت اموال عمومی ، یک جرم متفاوت از سرقت حدی است .  

9- سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد .

10- صاحب مال از سارق نزد مراجع قضایی شکایت کند .  

11- صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد .

12- مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق درنیاید .  

13- مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد .  

14- مال مسروق ، خودش یک مالی که قبلا سرقت یا غصب شده است نباشد .  

” سرقت در صورتی که تمام شرایط را داشته باشد ، مستوجب حد است “

لزوم وجود تمام شرایط برای حدی بودن سرقت

طبق قانون سرقت در صورتی که تمام شرایط مقرر در ماده 266 قانون مجازات اسلامی را داشته باشد ، مستوجب حد است ، یعنی مجازات آن حد است بنابراین اگر تنها یکی از شرایط بالا وجود نداشته باشد سرقت مستوجب حد نخواهد بود و مشمول سرقت تعزیری خواهد بود .  

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سرقت حدی و شرایط آن به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.