طبقات و درجات ارث

دوران عمر و زندگی هر کسی در دنیا محدود است و سرانجام هر انسانی مرگ است . فوت یکی از احوال هر شخص است و از آنجا که مرگ واقعه‌ای است که آثار و تبعات حقوقی دارد قوانین مختلفی در این مورد تصویب شده است . ازجمله قدیمی ترین دعاوی و اختلافات بشری بین همه جوامع و فرهنگ ها مسئله ارث هست . برای بررسی نحوه تقسیم ارث ابتدا باید برخی از اصطلاحات حقوقی ارث را مورد بررسی قرار دهیم :  

ترکه یا ارث به معنای مالی است که از میت باقی می ماند ( اعم از ملک ، زمین ، وجه نقد ، بدهی ، خودرو ... مورث به شخص متوفی می گویند . وراث اشخاصی که از متوفی ارث می برند . )

خویشاوندان نسبی : رابطه شخصی با شخص دیگر از طریق ولادت چه مستقیم باشد . مثل رابطه دختر و پدر و چه با واسطه مانند دو خواهر که به واسطه پدر با یکدیگر خویشاوند شده اند .

خویشاوندی سببی : رابطه ای است که بین دونفر در اثر ازدواج به وجود می آید . مثل رابطه زن با همسرش یا رابطه خویشاوندی عروس با پدرشوهرش ...

نکته مهم این است که این دو گروه از خویشاوندی اعم از سببی و نسبی در صورت عدم وجود موانع ارث می توانند از هم ارث می برند .  

از این رو در این مقاله بررسی طبقات و درجات ارث از جمله طبقه اول وراث نسبی ، طبقه دوم وراث نسبی و طبقه سوم وراث نسبی می پردازیم .

” باوجود طبقه اول، طبقه دوم و باوجود درجه اول درجه دوم ارث نمی‌برند . “

طبقه اول وراث نسبی

قبل از بیان تقسیم طبقات ارث لازم به ذکر است که اگر شخص متوفی دارای همسر باشد ابتدا سهم ارث همسر که از دسته وراث سببی است داده می شود همواره در تقسیم ارث ابتدا سهم وراث سببی (زوج و زوجه ) داده می شود و سپس نوبت وراث نسبی می رسد .  

طبقه اول وراث نسبی از جمله اشخاصی هستند که از طریق ولادت رابطه خویشاوندی دارند مثل پدر و پسر،... و از هم ارث می برند ، عبارتند از :

پدر و مادر و اولاد و اولادِ اولاد .  

طبقه اول از وراث فوق که به آن ها ارث تعلق می گیرد به دو درجه تقسیم می شود که در صورت وجود درجه اول به درجه دوم ارث تعلق نمی گیرد .  

به دو درجه تقسیم می شوند :  

درجه اول: پدر و مادر و فرزندان  .   درجه دوم : اولادِ اولاد (نوه‌های متوفی) .  

طبقه دوم وراث نسبی

طبقه دوم از وراثی که به موجب نسب از هم ارث می برند ، عبارتند از :  

اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها .

طبقه دوم وراث نسبی به دو درجه تقسیم می شوند که مانند طبقه اول در صورت وجود درجه یک ، درجه دو ارث نمی برند .  

درجه اول : اجداد (مادر بزرگ و پدر بزرگ) و برادر و خواهر

درجه دوم : فرزندان خواهر و برادر و پدر‌ها و مادرهای پدربزرگ‌ ها و مادر بزرگ ها

طبقه سوم وراث نسبی

طبقه سوم وراث نسبی عبارتند از :  

اعمام (عمو) و عمات ( عمه ) واحوال ( دایی ) و خالات (خاله ) و اولاد آنها . طبقه سوم به دو درجه تقسیم می شود :  

1 - عمو و عمه و خاله و دایی درجه (درجه اول ) و اولاد انها ( درجه دوم )  

2- عمو وعمه و خاله و دایی پدر و مادر (درجه اول ) و فرزندان آن ها (درجه دوم )  

در تقسیم اموال و دارایی متوفی ابتدا ارث همسر داده می شود به دلیل این که از وراث سببی است و خویشاوندی از طریق ازدواج به وجود امده است  و سپس نوبت به بقیه وراث می رسد که طبقات آن در بالا بیان شده است . نکته ای که باید به آن توجه گردد این است که با وجود طبقه اول، طبقه دوم ارث نمی‌برند . مثلا اگر در طبقه اول فرزند وجود داشته باشد هیچگاه ارث به برادر یا خواهر نمی رسد یا به عنوان مثال : اگر فردی دارای مادر باشد و همسر و فرزندی نداشته باشد ارثی به خواهر و برادر نمی رسد چون از طبقه اول تا کسی زنده است نوبت به طبقه بعدی نمی رسد همچنین با وجود درجه اول ، درجه دوم ارث نمی برد . به این معنا که در طبقه اول که پدر و مادر و فرزندان و نوه های متوفی هستند تا از درجه اول کسی زنده است نوبت به درجه دوم نمی رسد ، برای مثال تا متوفی فرزند زنده دارد نوبت به نوه نمی رسد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد طبقات و درجات ارث به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.