حق حبس زوجه در عقد نکاح

بر اساس فقه زن تا زمانیکه مهریه اش به وی پرداخت نشده است ، حق دارد که از تمکین در برابر همسرش خودداری کند تا زمانیکه مهریه به وی پرداخت شود . این قاعده در قانون مدنی نیز منعکس شده است . بر اساس قانون مدنی ، زن تا دریافت مهریه حق دارد به خانه شوهر نرود . این شرایط که اصطلاحا تحت عنوان استفاده از حق حبس توسط زوجه شناخته می شود ، مبتنی بر قاعده انصاف است . یکی از آثار مهمی که استفاده از حق حبس توسط زن دارد این است که در صورت استفاده از حق حبس ، زن کماکان از حق نفقه برخوردار می باشد . البته استفاده از حق حبس منوط به فراهم بودن شرایطی است ؛ از جمله اینکه مهریه زن باید حال باشد و همچنین اینکه زن پس از تمکین خاص ( ولو یکبار ) ، دیگر نمی تواند از حق حبس استفاده نماید . به همین دلیل ، در این مقاله ، حق حبس ، حق حبس در نکاح و آثار استفاده از حق حبس را مورد بررسی قرار می دهیم .  

حق حبس به چه معناست؟

در عقود معوض یعنی عقودی که هر کدام از طرفین تعهدی را در برابر دیگری به عهده گرفته اند ، هر کدام از طرفین بعد از عقد ، حق دارد مالی را که تعهد به تسلیم آن در برابر دیگری دارد ، تا زمانیکه طرف مقابل تعهدش را ایفا نکرده است ، به وی ندهد . بعنوان مثال ، به موجب عقد بیع یا خرید و فروش ، فروشنده حق دارد تا زمانیکه خریدار هزینه آن را نپرداخته است از تسلیم کالا به او خودداری نماید . به چنین حقی در اصطلاح حقوقی " حق حبس " گفته می شود . 

حق حبس در نکاح

بر اساس ماده 1085 قانون مدنی " زن می تواند تا مهریه به او تسلیم نشده است از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند " . بنابراین ، استفاده از حق حبس در ازدواج نیز امکانپذیر است و زوجه می تواند از این حق استفاده نماید . استفاده از حق حبس ، علاوه بر عقود معوض ، در عقد نکاح یا ازدواج هم امکانپذیر می باشد .

به لحاظ حقوقی ، گفته می شود که چون مهریه به نوعی عوض عقد نکاح است ، لذا زن می تواند قبل از دریافت مهریه ، از ایفای وظایف زناشویی خود خودداری نماید . استفاده از حق حبس در نکاح که مبتنی بر احکام فقهی هم هست . در فقه حق حبس برای زوجه با این عبارت بیان شده است که " للزوجه الامتناع قبل الدخول حتی تقبض مهرها ان کان حالا " .

یعنی اینکه زن می تواند از رابطه زناشویی امتناع کند تا زمانی که مهریه اش را دریافت نماید . این مهریه باید حال باشد ، نه مدت دار . البته استفاده از حق حبس در ازدواج ، نیازمند وجود شرایطی است که صرفا در صورت وجود این شرایط ، زن می تواند تا زمانی که مهریه اش را نگرفته است ، از تمکین خاص و تمکین عام در برابر شوهرش خودداری نماید . مثلا مهریه زن باید حال باشد ؛ نه مدت دار . همچنین ، در صورتی که زن خودش و با اختیار وظایف زناشویی اش را انجام داده باشد دیگر نمی تواند از حق حبس استفاده کند . 

آثار استفاده از حق حبس

بر اساس قانون مدنی ، " زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند ، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود " . بنابراین ، زن می تواند تا زمانیکه مهریه به او تسلیم نشده است ، از ایفای وظایف زناشویی اش خودداری کند . بنظر می رسد که خودداری از وظایف زناشویی یا همان تمکین ، صرفا شامل تمکین خاص یا اعمال زناشویی نیست . بلکه زن می تواند از رفتن به منزل شوهر تا زمان دریافت مهریه خودداری نماید . لذا یکی از موارد مجاز عدم تمکین ، استفاده از حق حبس دختر باکره است .

علاوه بر این ، یکی از آثاری که استفاده از حق حبس دارد آن است که استفاده زن از حق حبس سبب نمی شود که زن حق نفقه اش را از دست بدهد . بنابراین ، زن در صورت استفاده از حق حبس باز هم از حق نفقه برخوردار است و می تواند دادخواست حقوقی مطالبه نفقه به دادگاه بدهد . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حق حبس زوجه در عقد نکاح به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.