نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی و مهلت آن

دارنده چک می تواند از تاریخ سر رسید چک ، برای دریافت وجه آن به بانک مراجعه کند . حال در صورتی که وجه چک به دلایل مختلف به دارنده پرداخت نشود ، او می تواند با استفاده از شیوه های مختلفی همچون روش کیفری ، حقوقی یا ثبتی برای شکایت از صادر کننده چک برگشتی و یا وصول وجه چک اقدام کند .

هر کدام از این روش ها شرایط خاص خود را دارد که باید به آن توجه نمود . اما در این مقاله قصد داریم شکایت کیفری از چک برگشتی را بررسی نموده و  مهلت شکایت کیفری از چک برگشتی ، نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی و چک هایی که نمی توان از آنها شکایت کیفری کرد را مورد بررسی قرار دهیم .

مهلت شکایت کیفری از چک برگشتی

یکی از روش های مطالبه چک برگشتی ، شکایت کیفری علیه صادر کننده آن است . مسئله مهمی که در خصوص شکایت کیفری از چک برگشتی وجود دارد ، مهلت شکایت کیفری است . در قانون دو محدوده زمانی 6 ماهه برای شکایت کیفری از چک برگشتی پیش بینی شده است که اولین محدویت زمانی 6 ماهه مربوط به این است که دارنده چک باید از تاریخ صدور چک به مدت 6 ماه ، چک را برگشت زده و از بانک گواهی عدم پرداخت دریافت کند . در غیر این صورت دیگر امکان شکایت کیفری نخواهد داشت  .

حال اگر دارنده چک این گواهی را دریافت کند ، 6 ماه دیگر فرصت دارد تا به دادسرا مراجعه کند و شکایت کیفری از چک برگشتی را آغاز کند . برای مثال اگر تاریخ سر رسید چک 98/3/17 باشد ، دارنده چک تنها می تواند تا 98/9/17 چک را برگشت زده و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کند . حال اگر در تاریخ  98/6/15 چک را برگشت زد ، تا تاریخ 98/12/15 برای شروع شکایت کیفری زمان دارد .

اگر در این مدت گواهی عدم پرداخت دریافت نشود و شکایت کیفری از چک برگشتی آغاز نشود ، دیگر هرگز امکان شکایت کیفری از چک وجود ندارد و باید از سایر شیوه های وصول چک یعنی روش حقوقی و روش ثبتی اقدام نماید .

نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی

مطابق قانون ، صدور چکی که در حساب آن پول نیست ( چک بلامحل ) جرم است . نکته قابل ذکر این است که شکایت کیفری از چک برگشتی را باید در دادسرای حوزه ای که بانک صادر کننده گواهی عدم پرداخت در آن قرار دارد ثبت کرد . وقتی در دادسراها از صادر کننده چک برگشتی شکایت می شود ، دادسرا تنها به جرم صدور چک بلامحل رسیدگی می کند ولی رسیدگی به وجهی که پرداخت نشده است ، نیاز به ارائه دادخواست جداگانه دارد .

بنابراین برای اینکه بتوان علاوه بر مجازات صادر کننده چک بلامحل ، مبلغ و وجه چک را هم دریافت کرد ، باید فرم دادخواست مطالبه طلب را دریافت و پر کرد و به دفتر دادگاه حقوقی تحویل داد تا دادگاه در مهلت مشخص شده به آن رسیدگی کند و در صورت احراز طلب ، حکم به پرداخت آن صادر نماید .

چک هایی که نمی توان از آنها شکایت کیفری کرد

بر اساس قانون ، چک هایی وجود دارند که نمی توان از آنها شکایت کیفری کرد :

1- چکی که ثابت شود سفید امضا بوده است . یعنی اگر کسی ادعا کند چکی را بدون نام دارنده و مبلغ و تاریخ صادر کرده است و این ادعا ثابت شود ، چک حقوقی است و نمی توان از آن شکایت کیفری کرد.  

2- هرگاه دریافت وجه چک از بانک به انجام یک شرط که در متن چک آمده است، منوط شده باشد . مثلا بین خریدار و فروشنده یک خانه شرط شود که در صورتی فروشنده می تواند چکِ خرید خانه را برای وصول به بانک ببرد ، که ابتدا فروشنده سند خانه را به خریدار منتقل کند ، در صورتی که شرط در متن چک نیامده باشد اما بتوان از روش دیگری مثل شهادت شاهد شرط را ثابت کرد ، چک حقوقی است و قابل پیگیری کیفری نیست .

3- چک هایی که در متن آن قید می شود که چک برای تضمین انجام کار و یا معامله صادر شده است که به آن چک تضمین شده می گویند . در صورتی که در متن چک نیامده باشد که چک برای تضمین صادر شده است ، اما ضمانت قابل اثبات باشد ، نمی توان چک را به شیوه کیفری پیگیری کرد .

4- چک های بدون تاریخ قابل پیگیری کیفری نیستند . در صورتی که صادر کننده ، چک بدون تاریخ صادر کرده باشد و دارنده برای اینکه بتواند از صادرکننده شکایت کیفری کند ، خودش روی چک تاریخ زده باشد ، در این حالت اگر ثابت شود خود دارنده این تاریخ را روی چک درج نموده است ، باز هم نمی توان از آن شکایت کیفری کرد .

5- چک های مدت دار قابل پیگیری کیفری نیستند . یعنی اگر ثابت شود که تاریخ سررسید چک با تاریخ صدور آن متفاوت است ، تنها می توان وجه چک را به شیوه حقوقی مطالبه نمود .

6- چک هایی که بابت معاملات نامشروع و یا بهره ربوی صادر شده باشد نیز قابل شکایت کیفری نیستند .

7-  چک هایی که در مهلت شش ماه از تاریخ سررسید ، برای آنها گواهی عدم پرداخت دریافت نشود و یا در صورتی که گواهی عدم پرداخت دریافت شده باشد ، تا مدت 6 ماه اقدام به شکایت کیفری آغاز نشود .  

8- چک هایی که از طرف موسسات مالی و اعتباری یا صندوق های قرض الحسنه صادر می شوند قابل تعقیب کیفری نیستند .

9- چک هایی که بعد از صدور گواهی عدم پرداخت ، با پشت نویسی به دیگری منتقل شود را هم نمی توان از روش کیفری پیگیری کرد . بنابراین ، در شرایط مذکور صرفا می توان چک را به شیوه حقوقی یا ثبتی پیگیری کرد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی و مهلت آن به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.