شرایط گواهی در دادگاه

یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوا در پرونده های حقوقی و کیفری " گواهی " است که تحت عنوان " شهادت " نیز شناخته شده است و در قوانین مختلف توان اثباتی گواهی و دعاوی قابل اثبات با گواهی مشخص شده است . علاوه بر اینکه در قوانین مختلف شرایطی برای شاهد یا گواه پیش بینی شده است ، گواهی یا شهادت نیز باید واجد خصوصیات و شرایطی باشد تا معتبر بوده و نزد دادگاه واجد ارزش و اعتبار باشد . به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم به بررسی شرایط استماع گواهی گواهان یا شرایط گواهی در دادگاه بپردازیم که این شرایط در مواد 1315 الی 1317 قانون مدنی پیش بینی شده اند و عبارتند از گواهی دادن با قطع و یقین ، تطابق موضوع گواهی با موضوع مورد اختلاف و مشابهت مفاد گواهی گواهان .

گواهی دادن با قطع و یقین

به موجب ماده 1315 قانون مدنی " شهادت باید از روی قطع و یقین باشد نه به طور شک و تردید " . به عبارت دیگر گواه باید نسبت به موضوع گواهی قطع و یقین داشته باشد و آنچه را که می گوید دیده ، شنیده و یا به گونه متناسب با موضوع حس کرده باشد . بنابراین کسی که بر تصرف ، غصب یا اتلاف شهادت یا گواهی می دهد باید آن را دیده باشد و کسی که بر اجرای صیغه طلاق گواهی می دهد باید آن را شنیده باشد و کسی که به وجود دسته هایی به قطع اسکناس در داخل کیسه ای گواهی می دهد باید آن را لمس کرده باشد . بنابراین برای نمونه هرگاه شخصی شهادت می دهد که به احتمال زیاد صیغه طلاق را شنیده یا آنچه را که شنیده است صیغه طلاق بوده است ، دادگاه نمی تواند به شهادت یا گواهی وی اعتبار شهادت یا گواهی به مفهوم دقیق کلمه را بدهد . اما می تواند آن را نوعی " اماره قضایی " به مفهوم اخص محسوب کند . 

تطابق موضوع گواهی با موضوع مورد اختلاف

موضوع گواهی امری است که گواه دیده ، شنیده و یا به وسیله حس ظاهری متناسب دیگری احساس کرده و نسبت به آن خبر می دهد . این موضوع باید با موضوع ادعا یعنی آنچه را که مدعی ، تحقق آن را ادعا می کند مطابق باشد . به موجب ماده 1316 قانون مدنی " شهادت باید مطابق با دعوا باشد ؛ ولی اگر در لفظ مخالف و در معنا موافق یا کمتر از ادعا باشد ضرری ندارد " . البته این شرط ویژه گواهی نمی باشد ؛ بلکه بها دادن به هر دلیلی منوط به مطابقت موضوع آن با موضوع ادعاست . برای اینکه موضوع گواهی با موضوع ادعا مطابق باشد کافی است در معنا موافق باشند ، حتی اگر در لفظ مخالف باشند . مانند اینکه موضوع ادعا تلف مالی از سوی مدعی علیه و موضوع گواهی سوزاندن مال توسط او باشد . از سوی دیگر اگر موضوع شهادت یا گواهی کمتر از موضوع ادعا باشد ، در همان حد اعتبار خواهد داشت . پس اگر موضوع ادعا پرداخت یکصد میلیون تومان وجه به مدعی علیه و موضوع گواهی یا شهادت پرداخت یکصد میلیون ریال به او باشد ، گواهی در همین حد معتبر است ؛ زیرا در موضوع گواهی ( پرداخت وجه ) اختلافی نیست .  

مشابهت گواهی گواهان

در مواردی که مدعی بیش از یک گواه معرفی می کند ، گواهی گواهان در صورتی معتبر است که به لحاظ مفادی با هم یکسان باشند . ماده 1317 قانون مدنی این شرط را اینگونه پیش بینی نموده است : " اگر شهود به اختلاف شهادت دهند ، قابل اثر نخواهد بود " . البته در صورتی که از مفاد اظهارات گواهان قدر متیقن یا مقدار ثابتی به دست آید ، در همان حد معتبر است . بنابراین هرگاه موضوع ادعا پرداخت ده میلیون تومان باشد و یکی از گواهان به پرداخت پنج میلیون تومان و دیگری به هفت میلیون تومان گواهی داده باشد ، قدر متیقن یعنی پنج میلیون تومان در نظر گرفته می شود .  بر اساس ماده 1318 قانون مدنی اختلاف شهود در خصوصیات امر اگر موجب اختلاف در موضوع شهادت نباشد ، اشکالی ندارد . البته اختلاف داشتن شهادت شهود در خصوصیات موضوع تا جایی در اعتبار شهادت بی اثر است که اختلاف در موضوع گواهی محسوب نشود . بنابراین اگر موضوع گواهی یکی از شهود اتلاف مال در شب و موضوع گواهی دیگری اتلاف مال در روز باشد ، دادگاه می تواند در ارزش و اعتبار دادن به گواهی هر دوی آنها تردید کند . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط گواهی در دادگاه ، موارد و مهلت آن به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند.