جرح و تعدیل گواه ، موارد و مهلت آن

شهادت یا گواهی به عنوان یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوا در پرونده های حقوقی و کیفری شناخته می شود و دعاوی مالی و غیر مالی فراوانی را به استناد آن می توان اثبات کرد ، لکن برای اینکه گواهی یا شهادت شهود در پرونده موثر و کارا بوده و قابلیت اثبات دعوا را داشته باشد ، شاهد باید ویژگی های قانونی را دارا بوده که در صورت عدم وجود این ویژگی ها ، طرف مقابل می تواند به شاهد معرفی شده ایراد نموده یا به اصطلاح گواه را جرح نماید که البته طرف مقابل نیز می تواند به این ایراد پاسخ داده و اقدام به تعدیل گواه معرفی شده نماید .

جرح و تعدیل گواه یعنی چه

هر گاه دلیلی که خواهان برای اثبات ادعای خود می آورد گواهی باشد ، باید اسامی و مشخصات و محل اقامت آنان را در دادخواست تعیین کند و خوانده دعوا  نیز همین تکلیف را در اولین جلسه دادرسی دارد . اعلام اسامی ، مشخصات و نشانی گواه به طرف مقابل ، امکان شناسایی و جرح و تعدیل گواه را می دهد . قانون آیین دادرسی مدنی " موارد جرح گواه " را به شرایط مندرج در قانون آیین دادرسی کیفری ارجاع داده است . به موجب ماده 168 قانون آیین دادرسی کیفری جرح گواه عبارت است از ادعای فقدان یکی از شرایطی که قانون برای شاهد مقرر کرده است و از ناحیه طرفین دعوا صورت می گیرد . بنابراین ، در صورتی که شاهدی به دادگاه معرفی شده باشد ولی شرایطی که برای شاهد در قانون ذکر شده را دارا نباشد ، طرف مقابل می تواند به اصطلاح حقوقی این شاهد را جرح نماید تا به شهادت وی اعتبار شهادت شرعی داده نشود . البته پس از جرح گواه در دادگاه توسط شخص ، طرف مقابل نیز می تواند با معرفی شاهد ، عدالت گواه معرفی شده را اثبات نماید که به آن تعدیل گواه نیز می گویند . به موجب ماده 172 قانون آیین دادرسی کیفری " در صورت ردّ شاهد از طرف دادگاه یا ایراد جرح توسط مدعی علیه ، مدعی می تواند برای اثبات صلاحیت شاهد ، اقامه دلیل نماید که در این صورت دادگاه مکلف است به درخواست وی رسیدگی کند " . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط گواهی در دادگاه کلیک کنید .

موارد جرح گواه

با عنایت به قوانین و مقررات مختلفی همچون قانون مدنی ، قانون آیین دادرسی کیفری و قانون آیین دادرسی مدنی شاهد برای ادای شهادت باید شرایطی را داشته باشد تا در صورت فقدان این شرایط بتوان گواه را جرح نمود . به همین دلیل موارد جرح گواه عبارتند از : 

یکی از شرایط گواه بلوغ است ؛ بنابراین شهادت شخصی که زیر 15 سال است اعتبار شهادت شرعی را ندارد و طرف مقابل می تواند وی را جرح کند . البته به موجب ماده 1314 قانون مدنی شهادت اطفالی را که به سن 15 سال تمام نرسیده اند فقط ممکن است برای مزید اطلاع استماع نمود . 

یکی از شرایط گواه عقل است ؛ بنابراین اگر گواه فاقد قوه تعقل ، دیوانه و یا مجنون باشد ، می توان گواه را جرح نمود . 

ایمان و عدالت از جمله شرایط گواه است ؛ بنابراین اگر گواه از اقلیت های دینی باشد نمی تواند علیه مسلمان شهادت دهد و همچنین اگر گواه عادل نبوده و سابقه فسق و اشتهار به فساد را داشته باشد ، می توان به این دلایل وی را جرح کرد .

نداشتن نفع شخصی در دعوای مطروحه جزء شرایط لاینفک شاهد یا گواه است ؛ بنابراین اگر گواه نفع شخصی در صدور حکم در دادگاه داشته باشد ، قابل جرح خواهد بود .

عدم اشتغال به تکدی و ولگردی شرط مهمی است که باید در گواه موجود باشد ؛ لذا در صورتی که گواه به گدایی و ولگردی مشغول باشد ، می توان گواه را جرح نمود .

نبودن دشمنی بین گواه و طرف مقابل نیز از جمله شرایط گواه است و جزء مواردی است که می تواند سبب جرح گواه شود . 

مهلت جرح گواه

جرح گواه تشریفات خاص و ویژه ای ندارد و علی القاعده باید پیش از ادای گواهی به عمل آید . به موجب ماده 169 قانون آیین دادرسی کیفری " جرح شاهد باید قبل از ادای شهادت به عمل آید ؛ مگر اینکه موجبات جرح پس از شهادت معلوم شود و در هر حال دادگاه موظف است به موضوع جرح رسیدگی و اتخاذ تصمیم نماید " . همچنین به موجب تبصره ماده 234 قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص مهلت جرح گواه ، این امکان وجود دارد که طرف دعوا برای جرح گواه از دادگاه تقاضای مهلت نماید که در این صورت دادگاه حداکثر برای مدت یک هفته به او مهلت می دهد . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جرح و تعدیل گواه ، موارد و مهلت آن به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند .