تشریفات استماع شهادت شهود

به موجب قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری مقرراتی در خصوص شهادت یا گواهی در دادگاه پیش بینی شده است که نقش مهمی به شهادت به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا می دهد و شرایط شاهد برای ادای شهادت و شرایط شهادت نیز در قوانین مختلف مورد تصریح قرار گرفته است که در صورت عدم وجود آنها می توان جرح و تعدیل شهود را بکار برد . اما استماع شهادت یا گواهی در دادگاه تشریفات ویژه ای دارد که در قانون آیین دادرسی مدنی مشخص شده است . 

استماع شهادت یا گواهی

استماع گواهی گواهان یا شنیدن اظهارات شهود در پرونده به عنوان یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوی در ماده 232 قانون آیین دادرسی مدنی مشخص شده است . بر اساس این ماده " هر یک از طرفین دعوا که متمسّک به گواهی شده اند ، باید گواهان خود را در زمانی که دادگاه تعیین کرده حاضر و معرفی نمایند " . بنابراین هر گاه یکی از طرفین دعوا برای اثبات ادعای خود به شهادت یا گواهی استناد کند و دادگاه آن را موثر در نتیجه دعوا تشخیص دهد ، قرار استماع گواهی گواهان صادر می کند و اگر گواه در جلسه دادرسی حاضر نباشد ، جلسه رسیدگی تجدید می شود و به طرف مزبور اخطار می شود که گواه یا شاهد خود را حاضر کند و او باید شهود و گواهان خود را در جلسه ای که دادگاه تعیین کرده است حاضر و معرفی نماید . به موجب ماده 242 قانون آیین دادرسی مدنی " دادگاه می تواند به درخواست یکی از اصحاب دعوا همچنین در صورتی که مقتضی بداند گواهان را احضار نماید . در ابلاغ احضاریه مقرراتی که برای ابلاغ اوراق قضایی تعیین شده رعایت می گردد و باید حداقل یک هفته قبل از تشکیل دادگاه به گواهان ابلاغ شود " .

نحوه استماع شهادت یا گواهی در دادگاه

در خصوص تشریفات و نحوه استماع شهادت شهود در دادگاه و آیین استماع گواهی گواهان ، قانون آیین دادرسی مدنی نکاتی را مقرر داشته است که ذیلا به بررسی آنها می پردازیم :

بر اساس ماده 236 قانون آیین دادرسی مدنی " قبل از ادای گواهی ، دادگاه حرمت گواهی کذب و مسئولیت مدنی آن و مجازاتی که برای آن مقرر شده است را به گواه یا شاهد خاط نشان می سازد . گواهان قبل از ادای گواهی نام و نام خانوادگی ، شغل ، سن و محل اقامت خود را اظهار و سوگند یاد می کنند که تمام حقیقت را گفته و غیر از حقیقت چیزی اظهار ننمایند ".

علاوه بر این ، بر اساس ماده 153 قانون آیین دادرسی کیفری گواه یا شاهد باید به " خداوند متعال " سوگند یاد کند که جز به راستی چیزی نگوید و تمام حقایق را بیان نماید . با این همه ، اگر احقاق حق متوقف به گواهی یا شهادت باشد و گواه حاضر نشود سوگند بخورد ، الزام به سوگند ممنوع است . 

به صراحت ماده 235 قانون آیین دادرسی مدنی " دادگاه گواهی هر گواه را بدون حضور شهودی که هنوز شهادت نداده اند استماع می کند و بعد از ادای گواهی توسط همه ، می تواند از شهود به صورت جمعی تحقیق نماید " . حتی به موجب ماده 237 قانون آیین دادرسی مدنی " دادگاه می تواند برای اینکه آزادی گواه بهتر تامین شود ، گواهی او را بدون حضور اصحاب دعوا استماع نماید . در این صورت دادگاه پس از استماع شهادت شاهد بلافاصله اصحاب دعوا را از اظهارات شهود مطلع می سازد . اظهارات گواه باید عینا در صورت مجلس قید و به امضا و اثر انگشت وی برسد و اگر گواه نتواند یا نخواهد امضا کند ، مراتب در صورت مجلس قید خواهد شد " . 

به موجب ماده 247 قانون آیین دادرسی مدنی در پرونده های حقوقی ( نه کیفری ) " هر گاه  گواه برای حضور در دادگاه تقاضای هزینه آمد و رفت و جبران خسارت حاصل از آن را بنماید ، دادگاه میزان آن را معین و استناد کننده به گواهی موظف است آن مبلغ را به شاهد بپردازد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تشریفات استماع شهادت شهود به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند .