معتبر بودن شهادت کتبی در دادگاه

پس از اعتبار سند در اثبات یک ادعا در دادگاه ، یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوا شهادت شهود یا گواهی گواهان  محسوب می شود که دعاوی بسیاری توسط آن قابل اثبات است ، اما تصوری که همواره از ادای شهادت به عنوان امری که دعوا با آن اثبات می شود داریم آن است که شاهد در محضر دادگاه حاضر شده و مطالبی را که دیده ، شنیده و یا به طریق دیگری دریافته بیان می کند . که این موضوع باعث میشود   این سوال مطرح شود که آیا شهادت کتبی هم میتواند معتبر باشد؟ به بیان دیگر آیا  مفاد شهادت میتواند توسط شاهد به صورت کتبی نوشته شود و به دادگاه ارائه شود؟ در این شرایط آیا دادگاه به شهادت کتبی اعتبار لازم را  می دهد ؟ برای پاسخ دادن به این سوال در ابتدا به بررسی شرایط شهادت و شاهد بر اساس قانون پرداخته و سپس به بررسی اعتبار شهادت نامه کتبی خواهیم پرداخت .

شرایط شهادت و شاهد

در قوانین مختلف شرایطی برای شاهد پیش بینی شده است که از جمله آنها می توان به بلوغ ، عقل ، ایمان ، عدالت ، طهارت مولد ، نداشتن نفع شخصی در دعوا ، نبودن دشمنی دنیوی بین شاهد و طرفین دعوا ، عدم اشتغال به تکدی گری و ولگردی اشاره نمود .

علاوه بر این ، برای اینکه شهادت دارای نشانه های قانونی باشد ، باید شرایط قانونی را داشته باشد که این شرایط در ماده 1315 ، 1316 و 1317 قانون مدنی آمده است . از جمله شرایط شهادت بر اساس این مواد عبارتند از اینکه :

- شهادت باید از روی قاطعیت کامل و یقین باشد ، نه با شک و تردید ؛

- موضوع شهادت باید با موضوع مورد بحث دعوا تطبیق داشته باشد ؛

-  مفاد شهادت تمام شاهدان باید با هم اتحاد داشته باشند .

اعتبار شهادت نامه کتبی

 گواهی دادن یا شهادت در رابطه با موضوعی می تواند هم به صورت کتبی باشد و هم به صورت شفاهی . به همین دلیل هم این پرسش مطرح می شود که آیا اگر کسی برای اثبات موضوعی به شهادت استناد کند و این شهادت یا گواهی را به صورت کتبی به دادگاه تسلیم کند ، این شهادت کتبی اعتبار خواهد داشت یا اینکه حضور گواه یا شاهد در دادگاه الزامیست ؟

آنچه که واضح است این است که بر اساس ماده 1285 قانون مدنی شهادت نامه یا شهادت کتبی اعتبار دارد . بر اساس این ماده " شهادت نامه سند محسوب نمی شود و فقط اعتبار شهادت را خواهد داشت " . با این همه از یک طرف به موجب بند 6 ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی " اگر دلیل ، گواهی گواه باشد ، خواهان باید اسامی و مشخصات و محل اقامت آنان را به طور صریح معین کند " . از سوی دیگر ، موادی از قانون آیین دادرسی مدنی همچون 232 ، 235 ، 236 و ... به صراحت حضور گواه یا شاهد در دادگاه را پیش بینی کرده است . بر این اساس باید پذیرفت که اعتبار شهادت یا گواهی مستلزم حضور شاهد یا گواه در دادگاه و جلسه رسیدگی است و شهادت نامه کتبی نمی تواند جایگزین آن شود . علاوه بر این حضور گواه یا شاهد در دادگاه و ادای شهادت نزد دادرس ، شیوه ارائه مطالب و حالات رفتاری شاهد حین ارائه شهادت و به ویژه پرسش و پاسخ هایی که در جلسه دادرسی نسبت به موضوع مورد شهادت مطرح می شود ، همگی از جمله مسائلی هستند که در ارزش و اعتبار گواهی یا شهادت تاثیر گذار هستند ولی امکان بررسی آنها از طریق شهادت نامه کتبی وجود ندارد .

البته در مواردی قانونگذار گواهی اشخاص در سند یا شهادت کتبی را کافی می داند ؛ مانند گواهی ماموران رسمی در اسناد رسمی و از سوی دیگر باید شهادت کتبی که طرف مقابل صحت آن را می پذیرد نیز معتبر دانست . با این وجود این پرسش مطرح می شود که اگر شهادت نامه مورد استناد قرار گیرد و طرف مقابل صحت صدور آن شهادت نامه را از شاهدان نپذیرد و نسبت به آنها اظهار تردید کند ، آیا دادگاه می تواند از راه های رسیدگی به اصالت سند ، صحت صدور آن را بررسی نموده و در صورت احراز صحت ، به آن اعتبار گواهی دهد ؟ با توجه به ماده 229 قانون آیین دادرسی مدنی پاسخ به این سوال مثبت نیست . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اعتبار شهادت نامه کتبی در دادگاه به سایت عدل نوین مراجعه کنید . کارشناسان مرکز عدل نوین نیز آماده اند تا به سوالات شما عزیزان پاسخ دهند .