آیین نامه اجرایی
انتخابات شورای اسلامی شهر و شهرک
1377.09.29-.64341ت 17179هـ 1377.10.14 - 234
&وزارت کشور
&احزاب، جمعیتها و انجمنها (سیاسی مذهبی صنفی) ـ امور مجلس شورای اسلامی ـ
تقسیمات کشوری و وظایف استانداران و فرمانداران ـ جرایم و مجازاتهایعمومی ـ
وزارتخانهها ـ سازمانهای مستقل ـ شوراهای مردمی ـ شهرداری ـ مطبوعات و وسایل
ارتباط جمعی
تصمیم نمایندگان ویژه رییس جمهور در مورداصلاحات آیین نامه اجرایی قانون تشکیلات،
وظایف وانتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شهردارن -مصوب 1375.3.1 به
استناد تصویبنامه شماره 59468 . ت 20529 هـ مورخ 1377.9.17 هیأت وزیرات اتخاذ
گردیده است، به شرح زیر ابلاغ میشود.
"آیین نامه اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی شهرو شهرک
فصل اول:کلیات
ماده 1ـ در این آیین نامه عنوان " قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای
اسلامی کشور و انتخابات شهرداران " به اختصار "قانون" نامیده میشود.
ماده 2ـ مقصود از عبارت "شورا" در این آیین نامه، شوراهای اسلامی "شهروشهرک "
میباشد.
ماده 3ـ تاریخ شروع دوره هر شوراء موضوع ماده (3) قانون، تاریخ تشکیل اولین جلسه
رسمی همان شورا موضوع ماده (16) خواهد بود.
تبصره ـ چنانچه به استناد ماده (31) قانون، انتخابات میان دورهای برگزار شود
فعالیت شورای تشکیل شده برای باقیمانده همان دوره خواهد بود.
ماده 4ـ تعداد اعضای علی البدل شوراها، موضوع ماده (8) قانون، به شرح زیر تعیین
میشود:
1ـ شوراهای دارای 3 نفر عضو اصلی، 2 نفر.
2ـ شوراهای دارای 5 نفر عضو اصلی، 3 نفر.
3 - شوراهای دارای 7 نفر عضو اصلی، 4 نفر.
4 - شوراهای دارای 9 و11 نفرعضواصلی، 5 نفر.
5 - شورای شهر تهران، 6 نفر .
ماده 5ـ هر یک از مکانهای جمعیتی که طبق تصویبنامه هیأت وزیران شهر شناخته شود و
شهرکهای موضوع ماده (13) قانون و تبصره ذیل آن به عنوان یک حوزهانتخابیه محسوب
میشود .
ماده 6ـ وزارت مسکن و شهرسازی مکلف است فهرست اسامی و مشخصات شهرکهای موضوع ماده
(13) قانون را در اختیار وزارت کشور قراردهد .
تبصره - فهرست اسامی و مشخصات مکانهای جمعیتی موضوع تبصره ذیل ماده (13) قانون
توسط فرماندار تهیه و به وزارت کشورارسال میشود تا بنا بهتشخیص وزارت کشور،
انتخابات به منظور تشکیل شوراهای اسلامی شهرک در آنها برگزار شود.
ماده 7 - درصورتی که انتخابات چند حوزه انتخابیه موضوع ماده (5) این آیین نامه به
طور همزمان برگزار شود،
به منظور حفظ استقلال انتخابات هر حوزه، کلیه اقدامات از قبیل صدور آگهیها و
تنظیم صورتجلسهها برای هر یک از حوزهها به صورت مستقل انجام و سوابقانتخاباتی
هر حوزه جداگانه نگهداری میشود.
ماده 8ـ اخذ رأی در یکی از روزهای تعطیل رسمی انجام خواهد شد و مدت زمان آن حداقل
هشت ساعت خواهد بود.
تبصره ـ مدت زمان اخذ رأی با تصویب و موافقت مشترک هیأتهای اجرایی و نظارت
شهرستان، قابل تمدید میباشد.
ماده 9ـ فرماندار موظف است در اجرای ماده (16) قانون، ظرف یک هفته پس از تأیید
نهایی صحت انتخابات و قطعی شدن نتیجه آن، از اعضای اصلی شورادعوت نماید تا در
اولین جلسه رسمی شورا که به ریاست مسنترین عضو تشکیل میشود، نسبت به انتخاب هیأت
رئیسه شورا اقدام نمایند.
ماده 10ـ در صورت تحقق ماده (9) قانون مبنی بر خروج عضو یا اعضایی از شوراء رییس
یا نایب رییس شورا موظف است بلافاصله مراتب را به طور کتبی بهاطلاع بخشدار
برساند.
ماده 11ـ فرماندارموظف است بلافاصله پس از وصول نامه شورا مبنی بر خروج اعضا از
شوراء از اعضای علیالبدل به ترتیب بیشترین رأی برای جایگزینیاعضای خارج شده دعوت
به عمل آورد و مراتب را به شورای مربوط اعلام نماید.
ماده 12ـ در اجرای ماده (14) و (30) قانون و با رعایت تبصره ذیل آن، چنانچه فردی
در انتخابات بیش از یک شورا ثبتنماید و یا عضویت یابد به دستوروزارت کشور نام وی
از لیست داوطلبی و یا عضویت شورا حذف میشود. این قبیل افراد از عضویت در کلیه
شوراها به مدت چهار سال محروم خواهند بود.
ماده 13ـ برای انتخاب اعضای علی البدل شوراها نیازی به برگ رأی یا اخذ رأی مجزا و
یا مشخص نمودن اعضای علی البدل در برگ رأی نیست، بلکه در پایانرأیگیری و قرائت
وشمارس آراء دارندگان بیشترین آراء به دست آمده به ترتیب و به تعداد مورد نیازبه
عضویت اصلی و یا علی البدل شوراها درمیآیند. بنابر اینرأی دهنده، اسامی نامزدهای
موردنظر خود را حداکثر به همان تعداد اعضای اصلی شورا در برگ رأی درج مینماید.
ماده 14ـ هیأت اجرایی مسؤول اجرای تبصره ذیل ماده (17) قانون میباشد.
تبصره ـ نامزدهای انتخاباتی ذی نفع در صورت تمایل میتوانند در جلسه قرعه کشی
شرکت نمایند. تاریخ و محل قرعه کشی باید حداقل (24) ساعت قبلتوسط فرماندار به
منتخبین ذی ربط ابلاغ شود.
ماده 15ـ انتخابات شورای اسلامی در شهرکهای موضوع ماده (13) قانون و تبصره ذیل آن
به روش انتخابات شورای اسلامی شهر برگزار میشود.
ماده16 - سرپرست فرمانداری به جای فرماندار خواهد بود.
ماده 17ـ در اجرای ماده (41) قانون، نیروی انتظامی در کلیه مراحل مکلف به همکاری
با مجریان انتخابات است و حسب درخواست استاندارو فرماندار وموظف است مأمورین و
امکانات خود را در اختیار آنان قرار دهد.
ماده 18ـ در صورت توقف، ابطال و یا انحلال شورا توسط مراجع قانونی مذکور در مواد
(58)، (81) و (84) قانون، مراجع مذکور موظفند بلافاصله مراتبتوقف، ابطال و
یاانحلال شورا را به فرماندارمربوط اعلام نمایند. شروع مهلت 2 ماهه برای تجدید
انتخابات، از زمان وصول اعلام توقف، ابطال و یا انحلالخواهد بود.
ماده 19ـ فرماندار موظف است به محض اطلاع از توقف، ابطال و یا انحلال شورا، مراتب
را به وزارت کشور اعلام نماید.
ماده 20ـ مجلس شورای اسلامی پیش از شروع انتخابات به استناد ماده (53) قانون،
اعضای هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات را با ذکر سمت ایشان در هیأت، بهوزارت کشور
معرفی مینماید.
فصل دوم: هیأت اجرایی
ماده 21ـ فرماندار موظف است پس از وصول دستور شروع انتخابات، بر اساس ماده (32)
قانون به منظور تشکیل هیأت اجرایی شهرستان از سایر اعضای اداریهیأت دعوت به عمل
آورد.
ماده 22ـ فرماندار موظف است در اجرای تبصره ذیل ماده (32) قانون، به منظور تعیین
معتمدین اصلی و علی البدل عضو هیأت اجراییشهرستان (25) نفر ازمعتمدان اقشار مردم
را انتخاب و به منظور تأیید، به طور کتبی به هیأت نظارت شهرستان معرفی نماید.
ماده 23ـ هیأت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف (2) روز پس از وصول اسامی (25)
نفر معتمدان از فرماندار، اظهار نظر کتبی خود را همراه با دلایلیا مدارک لازم به
فرماندار اعلام نماید.
تبصره ـ چنانچه هیأت نظارت شهرستان ، معتمدان پیشنهادی فرمانداریا تعدادی ازآنها
را تأیید ننماید، فرماندار موظف است به همان تعداد معتمدان دیگری را بههیأت نظارت
معرفی نماید.
ماده 24ـ فرماندار موظف است پس از وصول نظریه کتبی هیأت نظارت شهرستان ، بلافاصله
از (25) نفر معتمدان به طور کتبی دعوت به عمل آورد. مدعوینحداکثر ظرف (2) روز از
تاریخ دعوت تشکیل جلسه میدهند و پس از حضور حداقل و دو سوم آنان (17 نفر از 25
نفر) در حضور هیأت نظارت و اعضای اداریهیأت اجرایی، از بین خود (7) نفر رابه
عنوان معتمدان اصلی و (7) نفر را به عنوان معتمدان علی البدل هیأت اجرایی با رأی
مخفی و اکثریت نسبی آرا انتخاب ومراتب را صورتجلسه مینمایند.
ماده 25ـ فرماندار موظف است مراتب انتخاب معتمدین اصلی و علی البدل و تشکیل هیأت
اجرایی را از طریق سلسله مراتب اداری به ستاد انتخابات کشوراعلام نماید.
ماده 26ـ مهلت تشکیل هیأت اجرایی از زمان وصول دستور شروع انتخاب، حداکثر پنج روز
میباشد.
ماده 27ـ دو سوم اعضای هیأت اجرایی برای رسمیت جلسات، موضوع ماده (36) قانون و
تبصره (1) ذیل آن، (7) نفر میباشد.
ماده 28ـ رؤسای هیاتهای اجرایی و نظارت موظفند با هماهنگی لازم، فردی را که به
طور همزمان در بیش از یک هیأت اعم از اجرایی یا نظارت عضویت دارد،در یک هیأت ابقا
و از سایر هیأتها حذف نمایند.
ماده 29ـ هیأت اجرایی موظف است در اجرای مواد (62) و (65) قانون، یک نسخه از کلیه
صورتجلسهها و آگهیهای خود را به هیأت نظارت شهرستان تحویلنماید.
ماده 30 - هیأت اجرایی در مهلت مقرر و در اجرای ماده (39) قانون، تشکیل جلسه
میدهد و تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی حوزه انتخابیه را تعیین وپس از تنظیم
صورتجلسه، یک نسخه آن را به فرماندار تسلیم مینماید.
ماده 31ـ فرماندار موظف است بر اساس صورتجلسه دریافتی از هیأت اجرایی، آگهی
انتخابات حاوی تاریخ اخذ رأی، ساعات اخذ رأی ، شرایط انتخابکنندگان، جرایم و
تخلفات و مقررات جزایی و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی را تنظیم و در موعد مقرر برای
اطلاع عموم در حوزه انتخابیه منتشر نماید.
ماده 32ـ فرماندار موظف است در اجرای ماده (40) قانون، پس از وصول اسامی اعضای
شعب ثبت نام و اخذ رأی نسبت به صدور احکام آنان اقدام نماید وبرای تحویل گرفتن
صندوق و تعرفه و برگ رأی و سایر وسایل و لوازم انتخاباتی و شرکت در جلسه توجیهی از
ایشان دعوت به عمل آورد.
ماده 33ـ فرماندار موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که یک روز قبل از روز اخذ رأی،
محل شعب ثبت نام و اخذ رأی آماده شود.
ماده 34ـ فرماندار موظف است برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی، یک نفر نماینده
که باید حتی الامکان از کارمندان دولت باشد، از طرف خود تعیین ونسبت به صدور حکم
آنان اقدام نماید و از ایشان برای شرکت در جلسه توجیهی دعوت به عمل آورد.
ماده 35ـ فرماندار موظف است در حضور اعضای هیأت اجرایی و پس از حضور اعضای شعب ثبت
نام و اخذ رأی و نمایندگان فرماندار ،در جلسه توجیهی،نسبت به توجیه برنامه ثبت
نام و اخذ رأی و قرائت و شمارش آرا و ارایه سایر آموزشهای لازم اقدام نماید و سپس
صندوق تعرفه و برگ رأی و سایر وسایل ولوازم انتخاباتی موردنیاز را توسط هیأت
اجرایی به اعضای شعب تحویل دهد و ترتیبی اتخاذ نماید تا قبل از شروع اخذ رأی در
محل شعبه حاضر باشند .
تبصره ـ مسؤولیت حفظ و حراست از تعرفه و برگهای رأی به منظور جلوگیری از خروج
آنها از محل شعبه اخذ رأی به عهده اعضای شعبه میباشد.
ماده 36ـ در صورت تعیین و معرفی کتبی ناظر برای هریک از شعب ثبت نام و اخذ رأی از
طرف هیأت نظارت شهرستان، فرماندار موظف است نسبت به اعزاموی به نحوی که قبل از
شروع اخذ رأی در محل شعبه حضور داشته باشد، اقدام نماید.
ماده 37 - فرماندار موظف است برای حفاظت شعب ثبت نام و اخذ رأی با همکاری و
هماهنگی نیروی انتظامی به تعداد لازم و حداکثر تا (3) نفر از مأمورانمذکور انتخاب
و ضمن صدور ابلاغ نامبردگان، آنان را به همراه نماینده خود و ناظر اعضای شعبه ثبت
نام و اخذ رأی به محل اعزام نماید.
فصل سوم: هیأتهای نظارت
ماده 38ـ در اجرای ماده (53) قانون و به استناد ماده (73) قانون اصلاح قانون
تشکیلات شوراهای اسلامی کشور و انتخابات شوراهای مزبور ـ مصوب1365.4.29 ـ به منظور
نظارت بر امر انتخابات شوراها، هیأت مرکزی نظارت بر امر انتخابات شوراهای اسلامی
کشور متشکل از (3) نفر از اعضای کمیسیونشوراها و امور داخلی و (2) نفر از اعضای
کمیسیون اصل (90) به انتخاب مجلس شورای اسلامی تشکیل میشود
تبصره ـ در صورتی که به تعداد لازم از کمیسیونهای مذکور داوطلب نباشد، مجلس از
میان سایر نمایندگان داوطلب (5) نفر را انتخاب مینماید.
ماده 39ـ در اجرای ماده (53) قانون و به استناد ماده (74) قانون اصلاح قانون
تشکیلات شوراهای اسلامی کشوری و انتخابات شوراهای مزبور ـ مصوب1365.4.29 ـ به
منظور نظارت بر امر انتخابات شوراهای اسلامی کشوری در هر استان، هیأت نظارت استان
مرکب از سه نفر از نمایندگان مجلس شورایاسلامی آن استان به تعیین هیات مرکزی
نظارت تشکیل میشود.
هیأت مرکزی نظارت پس ا ز تعیین اعضای هیأت نظارت استان، اسامی آنان را به ستاد
انتخابات استان مربوط و ستاد انتخابات کشور اعلام مینماید.
تبصره ـ در هر استانی که تعداد نمایندگان آن از سه نفر کمتر باشد و یا به حد نصاب
از آن استان داوطلب نباشد، تعیین بقیه اعضا از بین نمایندگان استانهای مجاوربا
هیأت مرکزی نظارت میباشد.
ماده 40ـ ستاد انتخابات استان پس از وصول اسامی اعضای هیأت نظارت استان، اسامی
نامبردگان رابه فرمانداریهای تابع اعلام مینماید.
ماده 41ـ هیأت نظارت استان در هر شهرستان، هیأت نظارت شهرستان بر انتخابات
شوراهای اسلامی کشور را مرکب از (5) نفر از معتمدان محل تشکیل میدهدو اسامی آنان
را به فرمانداری ذی ربط و ستاد انتخابات استان اعلام مینماید.
ماده 42ـ هیأت نظارت شهرستان میتواند برای هر شعبه ثبت نام واخذ رأی یک نفر ناظر
تعیین و نامبرده را حداکثر تا یک روز مانده به روز اخذ رأی به فرماندارمعرفی
نماید.
ماده 43ـ شرکت اعضای هیأت نظارت شهرستان در جلسات هیأت اجرایی به منظور نظارت بر
صحت برگزاری انتخابات میباشد و عدم حضور آنان در جلساتو یا خودداری از امضای
صورتجلسهها مانع از ادامه کار انتخابات نخواهد بود.
ماده 44 - هیأتهای نظارت در چهار چوب قانون و آیین نامه اجرایی تنها ناظر براجرای
صحیح قانون میباشند و حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارند.
فصل پنجم:اعلام داوطلبی، بررسی سوابق و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
ماده 45ـ فرماندار موظف است بلافاصله پس از وصول دستور شروع انتخابات، آگهی ثبت
نام از داوطلبان، حاوی تاریخ شروع و خاتمه ثبت نام، محل ثبت نام،شرایط انتخاب
شوندگان و مدارک موردنیاز شامل اصل شناسنامه عکس دار، دو نسخه تصویر کلیه صفحههای
شناسنامه و چهار قطعه عکس جدید 4×3 رامنتشر نماید و ظرف مهلت مقرر از داوطلبان
عضویت در شوراها ثبت نام به عمل آورد.
ماده 46 - فرماندار میتواند با صدور حکم کتبی، مسؤول یا مسؤولانی از بین
کارمندان فرمانداری را برای ثبت نام از داوطلبان عضویت در شوراها تعیین نماید.
ماده 47 - داوطلبان عضویت در شوراها در مهلت مقرر با مراجعه به فرمانداری و ارایه
مدارک مورد نیاز شخصاًپرسشنامه اعلام داوطلبی را در دونسخه درحضور مسؤول ثبت نام
تکمیل مینمایند. مسؤول ثبت نام پس از دریافت و تطبیق مشخصات سجلی با اصل
شناسنامه، رسیدگی مدارک و پرسشنامه را به ویتسلیم میدارد .
ماده 48 - هیأت اجرایی بلافاصله پس از تشکیل، مقدمات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
را فراهم مینماید.
ماده 49 - فرماندار موظف است در اجرای ماده (46) قانون، در پایان هر روز اسامی و
مشخصات کلیه داوطلبان را به منظور بررسی سوابق، حسب مورد بهمراجع ذی ربط محل از
قبیل اداره اطلاعات، نیروی انتظامی، دادگستری و ثبت احوال ارسال نماید .
تبصره - فرماندار موظف است به منظور پرهیز از هرگونه اشتباه و ازقلم افتادگی، در
پایان مهلت قانونی ثبت نام نیز بلافاصله اسامی کلیه داوطلبان حوزه انتخابیهرا که
سوابق حسب مورد آنها از قبل استعلام شده است براساس حروف الفبا به مراجع یاد شده
ارسال نماید.
ماده 50 - مراجع مذکور در ماده (46) قانون موظفند در اجرای تبصره (2) همان ماده
حداکثر ظرف مدت (10)روز پس از وصول اسامی و مشخصات هریک ازداوطلبان، نتیجه
بررسیهای انجام شده در خصوص سوابق آنان را به طور کتبی بهفرمانداراعلام نمایند.
تبصره 1 - اظهار نظر و تصمیمگیری در خصوص تأیید یا عدم تأیید صلاحیت داوطلبان بر
اساس قانون تنها از وظایف و اختیارات هیأتهای اجرایی با تأیید هیأتنظارت میباشد
و دستگاههای یاد شده در ماده (46) قانون حق اظهار نظر در این موردرا ندارند و
موظفند فقط سوابق داوطلبان را منعکس نمایند .
تبصره 2 - مراجع مذکور در ماده (46) قانون موظفند کلیه اطلاعات و سوابق داوطلبان
استعلام شده را طبق فرمی که در چار چوب قانون تنظیم وتوسط رییسهیأت اجرایی در
اختیار آنها قرار خواهد گرفت، به هیأت اجرایی اعلام نمایند.
ماده 51 - فرماندارموظف است به محض وصول اطلاعات لازم در باره سوابق هریک از
داوطلبان، جلسات هیأت اجرایی را تشکیل دهد و حداکثر ظرف مدت(7)روز پس از وصول
سوابق هریک از داوطلبان با رعایت کامل متن ماده (49) قانون، به صلاحیت آنان رسیدگی
و نتیجه را صورتجلسه نماید و بلافاصله یکنسخه از هریک از صورتجلسه تنظیمی را به
هیأت نظارت شهرستان ارسال نماید.
ماده 52 - هیأت نظارت شهرستان پس از وصول صورتجلسات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان،
به استناد ماده (48) قانون موظف است حداکثر ظرف مدت(7) روز از وصول هریک از
صورتجلسات، نظریه خود مبنی بر تأیید یا رد صلاحیت داوطلبان، به طور کتبی و با ذکر
دلایل قانونی و مدارک لازم به فرمانداراعلام نماید.
ماده 53 - فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت شهرستان مبنی برتأیید
یا رد تصمیمات هیأت اجرایی شهرستان در خصوص بررسیصلاحیت داوطلبان و همچنین با
رعایت قسمت اخیر ماده (48) قانون ،مبنی بر ملاک عمل بودن نظر هیأت اجرایی پس از
پایان مهلت تعیین شده برای هیأتنظارت، بلافاصله مراتب تأیید یا رد صلاحیت هریک از
داوطلبان را به طور کتبی به داوطلب تأیید شده یا رد شده ابلاغ نماید.
ماده 54 - هیأت نظارت استان موظف است ظرف مهلت مقرر در تبصره (3) ماده (50)
قانون، نظر خود را در خصوص تأیید یا رد صلاحیت آن دسته ازداوطلبانی که صلاحیتشان
در هیأت اجرایی رد شده وشاکی بودهاند را باتنظیم صورتجلسه به ضمیمه نامه رسمی به
منظور ارسال به فرمانداری مربوط به ستادانتخابات استانداری تسلیم نماید.
تبصره - چنانچه در مهلت مقرر هیچ گونه شکایتی از حوزه انتخابیه واصل نشد، مراتب
صورتجلسه و به همان نحو عمل خواهد شد.
ماده 55 - ستاد انتخابات استانداری موظف است پس از وصول صورتجلسه رسیدگی به
شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده، از هیأت نظارت استان، بلافاصلهمراتب را به
فرمانداری مربوط اعلام نماید .
ماده 56 - فرماندارموظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت استان، آگهی اسامی
نامزدهای انتخاباتی را حداکثر ظرف (3) روز تهیه و (8) روز قبل از روزاخذ رأی به
منظور اطلاع اهالی حوزه انتخابیه، در حوزه مذکور منتشر نماید.
ماده 57 - در اجرای ماده (24) قانون، نامزدهای انتخابی در صورت تمایل به داشتن
نمایده در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی موظفند حداکثر تا (3) روز قبل ازروز اخذ
رأی اسامی و مشخصات ویک قطعه عکس نمایندگان خود را به هیأت اجرایی تسلیم نمایند.
ماده 58 - هیأت اجرایی موظف است برای نمایندگان نامزدهای انتخاباتی، معرفی نامه و
یا کارت شناسایی صادر و به نامزد ذی ربط تحویل نماید.
ماده 59 - شکایات و اعتراضات نمایندگان نامزدهای انتخاباتی از طریق نامزدهای
مربوط جمع آوری وبا امضای وی به هیأتهای اجرایی نظارت شهرستان تسلیمخواهد شد.
ماده 60 - تدارکات و تأمین احتیاجات مورد تقاضای هریک از نمایندگان نامزدها به
عهده نامزد معرفی کننده خواهد بود .
فصل ششم : تبلیغات
ماده 61 - مدت فعالیت انتخاباتی برای کلیه نامزدها یکسال است و (8) روز قبل از
روز اخذ رأی آغاز میگردد و تا(24) ساعت قبل از روز اخذ رأی ادامه خواهدداشت.
ماده 62 - در فعالیتهای تبلیغاتی انتخاباتی، انجام امور ذیل ممنوع است و مرتکبین
تحت پیگرد قانونی قرار میگیرند.
1 - نوشتن و یا ارایه مطالب خلاف واقع .
2 - استفاده از هر گونه پلاکارد (جز در محل ستاد انتخاباتی)، دیوار نویسی،
کاروانهای تبلیغاتی و استفاده از بلند گوهای سیار در خارج از محیط سخنرانی وامثال
اینها به استثنای عکس در دو فرم و جزوه و تراکت با عکس و سخنرانی و پرسش و پاسخ از
طرف نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنها. 3 - استفاده ازعکس با لباس فرم نیروهای
نظامی و انتظامی.
4 - الصاق هر گونه عکس، آگهی و آثار تبلیغاتی بر روی علایم راهنمایی و رانندگی،
تابلوی بیمارستانها، مکانها و مؤسسات آموزشی و تابلوهای نصب شده درمعابر عمومی
توسط بخش دولتی و وابسته به دولت، تابلوها و املاک بخش خصوصی مگر با رضایت مالکین
یا متصرفین، صندوقهای پست، باجههای تلفن،پستهای برق و تلفن و هرگونه تابلوی
راهنما.
5 - تبلیغ علیه نامزدها و هرگونه هتک حرمت و حیثیت آنان.
6 - پاره یا معدوم نمودن عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی در مدت و زمان
قانونی تبلیغات، که در محلهای مجاز الصاق شده و یا قرار گرفته است.
7 - انجام هر گونه فعالیت تبلیغاتی له یا علیه نامزدها از صدا و سیما، میز خطابه
نماز جمعه و تریبون مجلس شورای اسلامی و یا هر وسیله دیگری که جنبهرسمی یا دولتی
دارد و فعالیت کارمندان در ساعات اداری و همچنین استفاده از وسایل و سایر امکانات
وزارتخانهها و ادارات و شرکتهای دولتی و مؤسساتوابسته به دولت و نهادها و
مؤسساتی که از بودجه عمومی (به هر مقدار) استفاده مینمایند و مؤسسات و نهادهایی
که دارایی آنان از اموال عمومی است وهمچنین در اختیار گذاشتن وسایل و امکانات
مذکور.
8 - فعالیت تبلیغاتی مجریان و ناظران انتخابات برای نامزدهای انتخاباتی قلمرو
مسؤولیت خود.
تبصره 1 - در جات تحصیلی و سوابق خدمات و فعالیتهای مورد ادعا در آثار تبلیغاتی
باید مستند به مدارکی باشد که در صورت نیاز هیأت اجرایی، ارایه آنهاامکانپذیر
باشد.
تبصره 2 - شهرداریها میتوانند با استفاده از امکانات محلی، محلهای مناسبی را
برای الصاق و یا ارایه آثار تبلیغاتی نامزدها تعیین نمایند.
تبصره 3 - استفاده از امکانات تبلیغی مؤسساتی که به نحوی از بودجه عمومی استفاده
میکنند ولی با رعایت ضوابط و انعقاد قرارداد و اخذ وجه از اشخاصحقیقی و حقوقی
برای آنها کارهای تبلیغاتی انجام میدهند (مثل نشریات وابسته به دولت)، در
تبلیغات انتخاباتی بلامانع است.
ماده 63 - درصورتی که مطبوعات و نشریات آگهی یا مطالبی علیه نامزدهای انتخاباتی
درج کنند و یا مطالبی بنویسند که دال بر انصراف گروه یا اشخاصی ازنامزدهای معین
باشد، نامزدها حق دارند پاسخ خود را به نشریه مزبور بدهند و آن نشریه طبق قانون
مطبوعات مکلف به چاپ فوری آن در اولین شماره میباشد.
ماده 64 - انتشار اعلام نظر شخصیتها (بدون ذکر عنوان و مسؤولیت آنان)، مجامع،
احزاب و گروههای مجاز در تأیید نامزد انتخاباتی باید مستند به مدرک کتبیو امضا
شده مربوط به تأیید و حمایت باشد و در صورت در خواست هیأت اجرایی، نامزد انتخاباتی
مکلف به ارایه این مستندات و مدارک میباشد.
ماده 65 - همزمان با آغاز کار ستاد تبلیغات انتخاباتی نامزدها، نشانی و محل ستاد
و نام مسؤول آن باید کتباًو با امضای نامزد انتخاباتی مربوط، به آگاهی هیأتاجرایی
حوزه انتخابیه برسد.
ماده 66 - هر گونه عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی که در محل شعبه ثبت
نام و اخذ رأی وجود دارد باید قبل از شروع اخذ رأی، توسط اعضای شعبهامحا شود.
فصل هفتم . برنامه روزاخذ رأی و قرائت آرا و اعلام نتیجه اخذ رأی
ماده 67 - اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی حداقل یک ساعت قبل از وقت مقرر در محل
شعبه حاضر میشوند. ابتدا به استناد تبصره (2) ذیل ماده (40) قانون،نسبت به
انتخاب هیأت رییسه و منشیها اقدام و مراتب را در صورتجلسه درج مینمایند، سپس
صندوق اخذ رأی را در حضور نماینده فرماندار و ناظر برانتخابات (درصورت حضور) باز
میکنند و پس از حصول اطمینان از خالی بودن صندوق، آن را لفاف، با لاک و مهرشعبه
ثبت نام و اخذ رأی لاک و مهر مینمایندو پس از امضا و تأیید مراتب فوق در
صورتجلسه، برنامه اخذ رأی و قرائت آرا را در (6) مرحله به شرح زیر انجام میدهند:
الف - مرحله مراجعه رأی دهندگان
ب - مرحله کنترل
ج - مرحله ثبت نام
د - مرحله اخذ رأی
هـ - مرحله قرائت و شمارش آرا
و - مرحله تنظیم و تکمیل صورتجلسه
الف - مرحله مراجعه رأی دهندگان
1 - اعضای شعبه باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأی دهندگان از یک سمت وارد محل شعبه
شوند و پس از دادن رأی از سمت دیگر خارج شوند.
2 - مأمورین انتظامی موظفند طبق دستور نماینده فرماندار یا رییس شعبه ثبت نام و
اخذ رأی از ازدحام در داخل محوطه اخذ رأی ممانعت نمایند تا اخذ رأی درکمال آرامش
انجام پذیرد.
3 - رأی دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه خود در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی
حضور مییابند و به ترتیب به منظور ثبت نامودادن رأی وارد محوطهاخذ رأی میشوند.
ب - مرحله کنترل
کنترل در سه مرحله انجام میشود.
1 - کنترل شناسنامه:
رییس شعبه یا هریک از سه منشی شعبه ثبت نام و اخذ رأی با ملاحظه شناسنامه رأی
دهنده موارد زیر را مورد توجه قرار میدهند:
الف - شناسنامه به مهر شعب دیگر ممهور نشده باشد.
ب - شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و صاحب آن در روز اخذ رأی حداقل (15)
سال تمام سن داشته باشد.
2 - رییس شعبه و یا هر یک از سه منشی، انگشت سبابه دست راست رأی دهنده را کنترل
مینماید تا آلوده به رنگ جوهرگین،(استامپ) ،که نشان دهنده رأیدر شعبه دیگر
است، نباشد.
در صورتی که مراجعه کننده دارای شناسنامهای باشد که ممهور به مهر انتخابات در
روز اخذ رأی است و دلالت بر دادن رأی در شعبه دیگری نماید ویا در انگشتسبابه او
اثر جوهرگین (استامپ) شعبه اخذ رأی دیگری مشاهده شود، از وی رأیگیری نخواهد شد.
3 - کنترل شرط احراز توطن
به استناد بند (3) ماده (25) قانون و تبصره ذیل آن، اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی
به روشهای مقتضی کنترل مینمایند که شخس رأی دهنده و یا افراد تحتتکلف وی (همسر
و فرزندان) حداقل یک سال متوالی متصل به زمان اخذ رأی در محل سکونت داشته باشد.
به استناد قسمت اخیر بند (3) ماده (25) قانون، در شهرها و شهرکهای بالا یکصد
هزارنفر جمعیت نیازی به احراز سکونت نمیباشد.
ج - مرحله ثبت نام
1 - پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از اینکه شناسنامه متعلق به مراجعه
کننده است و واجد شرایط رأی دادن میباشد، یک نفر از منشیها نسبت بهثبت مشخصات
وی براساس مندرجات شناسنامه بر روی برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رأی
دهنده روی برگ تعرفه، آن را باقید تاریخ با مهر انتخاباتممهور و امضا مینماید.
2 - متصدی ثبت نام، شناسنامه رأی دهنده را نیز به مهر انتخابات ممهور و به وی
تحویل مینماید.
د - مرحله اخذ رأی
1 - پس از ثبت نام از رأی دهنده، متصدی ثبت نام برگ رأی را بعد از ممهور نمودن به
مهر انتخابات از محل نقطه چین از تعرفه انتخاباتی جدا میکند و به رأیدهند تسلیم
مینماید تارأی دهنده اسم نامزد یا نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به تعداد
اعضای اصلی شورا بر روی آن بنویسد،تا کند، داخل صندوق بیاندازدو از درب خروجی
شعبه خارج شود. بدیهی است تعرفههای انتخاباتی در محل شعبه باقی میماند و بایددر
نگهداری و حفاظت آنها دقت و مراقبت کامل به عملآید.
2 - نمایندهفرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی باید ترتیبی اتخاذ نمایند که
رأی نویسی مخفی باشد و به صورت کاملاً آزاد و بدون اعمال نفوذ شخصدیگری انجام
پذیرد و هیچ یک از اعضای شعبه و نماینده فرماندار و مأمورین انتظامی و نماینده
هیأت نظارت و اصولاًکلیه افرادی که به هرگونه در شعبهوظیفهای برعهده دارند حق
نوشتن رأی برای اشخاص را ندارند در صورتی که براینوشتن رأی نیاز به فرددیگری
باشد، رأی دهنده بایستی از وجود افراد خارج ازشعبه که مورد اعتماد وی هستند
استفاده نماید و اعضای شعبه نیز کنترل نمایند تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد.
3 - نماینده هیأت نظارت حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارد و در صورت
مشاهده ارتکاب به تخلف مندرج در ماده (67) قانون موظف است مراتبرا به اعضای شعبه
و نماینده فرماندار تذکر دهد و آنان ضمن بررسی موضوع باید فرد یا افراد خاطی را
توسط مأمورین انتظامی حاضر در شعب جلب و مراتب راصورتجلسه نمایند و همراه خاطی
تحویل مقامهای قضایی دهند.
هـ - مرحله قرائت و شمارش آرا
اعضای شعبه پس انقضای مدت رأی در صورت حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه کنندگان
رأی خود را در صندوقهای رأی انداختهاند و دیگر کسی برای دادنرأی در محل شعبه
حضور ندارد، بلافاصله پس از شمارش تعرفهها و ثبت تعداد آن در صورتجلسه با حضور
نماینده فرماندار و نماینده هیأت نظارت، شمارش وقرائت آرا را به ترتیب زیر آغاز
مینمایند:
1 - ابتدا رییس یا نایب رییس شعبه اخذ رأی با همکاری یکی از منشیها لاک و مهر
صندوق اخذ رأی را باز و تعداد برگهای داخل صندوق را بدون اینکه قرائتشود شمارش
میکنند و پس از تطبیق تعداد آنها با تعداد برگهای تعرفه به یکی از دو حالت زیر
عمل مینماید:
الف - چنانچه تعداد اوراق رأی داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفهها باشد بر اساس
بند "ج" ماه (20) قانون، به تعداد اضافی ابتدا از اوراق غیر چاپی و متفرقه وسپس
از مجموع برگهای رأی، بدون اینکه خوانده شود، بر میدارند و جمله "باطل شد "را
در پشت آن قید و تعداد آن را در صورتجلسه اخذ رأی نیز درج و درپایان ضمیمه
صورتجلسه مینمایند.
ب - در صورتی که تعداد اوراق رأی داخل صندوق مساوی یا کمتر از تعداد تعرفهها
باشد، اقدام خاصی صورت نمیگیرد وفقط مراتب در صورتجلسه درجمیشود.
2 - پس از اینکه شمارش آرا به ترتیب یاد شده انجام شد، قرائت آرا با رعایت مواد
(19)، (20)،(21)،(22)،و(23) قانون و بندها و تبصرههای ذیل آنها انجامخواهد شد.
و - مرحله تنظیم صورتجلسه
پس از خاتمه شمارش و قرائت آرا، صورتجلسه اخذ رأی شعبه در پنج نسخه تنظیم و سپس
تعداد رأی هریک از نامزدها در صورتجلسه قید میشود. پس ازانجام این کار، صورتجلسه
به امضای نماینده فرماندار و اعضای شعبه اخذ رأی و نماینده هیأت نظارت میرسد و
بلافاصله کلیه اوراق و مدارک انتخاباتی و یکنسخه از صورتجلسه تنظیمی داخل صندوق
رأی قرار داده میشوند و پس از لاک و مهر شدن صندوق یا صندوقها، اعضای شعبه اخذ
رأی به اتفاق نمایندهفرماندار و به همراه نماینده هیأت نظارت و مأمورین محافظ
صندوق، صندوق یا صندوقهای رأی را همراه با یک نسخه از صورتجلسه نتایج آرأی شعبه و
سایرمدارک رسماً تحویل هیأت اجرایی میدهند. از سه نسخه باقی مانده صورتجلسه نتایج
آرا، یک نسخه تحویل نماینده هیأت نظارت، یک نسخه تحویل نمایندهفرماندارو یک نسخه
نیز تحویل رییس شعبه میشود.
اگر در روز اخذ رأی مسایل و مشکلاتی پدید آید باید در قسمت انتهای صورتجلسه نوشته
شود و به امضای اعضای شعبه، نماینده فرماندارو نماینده هیأتنظارت شهرستان برسد.
ماده68 - هیأت اجرایی پس از دریافت صندوق یا صندوقهای محتوی آرا و مدارک و صورت
جلسات شعب ثبت نام و اخذ رأی حوزه انتخابیه، در حضوراعضای هیأت نظارت شهرستان
نسبت به تنظیم صورتجلسه نتیجه اخذ رأی در حوزه انتخابیه اقدام مینماید و یک نسخه
از صورتجلسه را برای انتشار آگهینتیجه انتخابات به فرماندارتحویل میدهد .
ماده69 - فرماندار موظف است بلافاصله پس از دریافت صورتجلسه نتیجه اخذ رأی از
هیأت اجرایی شهرستان نسبت به تنظیم آگهی نتیجه انتخابات و انتشارآن در حوزه
انتخابیه اقدام نماید.
فصل هشتم : بررسی شکایات
ماده 70 - به استناد ماده (52) قانون، هیأتهای اجرایی موظفند از تاریخ اعلام
نهایی صلاحیت داوطلبان تادو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات، شکایاتواصله
را بپذیرند و ظرف (5) روز به آنها رسیدگی نمایند. بنابراین چنانچه در مهلت یاد شده
شکایتی از حوزه انتخابیه به هیأت اجرایی شهرستان واصل شود،هیأت مذکور موظف است
حداکثر ظرف (5) روز پس از وصول هر شکایت در جلسه مشترک با هیأت نظارت شهرستان به
آن رسیدگی و مراتب را صورتجلسهنمایند.
تبصره 1 - شکایاتی قابل طرح و بررسی میباشند که نام و نام خانوادگی، نام پدر،
آدرس محل کار یا سکونت شاکی که هویت وی را آشکار مینماید، دارا باشند.
تبصره 2 - هیأت اجرایی پس از پایان مهلت دریافت و رسیدگی به شکایات چنانچه هیچ
گونه شکایاتی از انتخابات دریافت ننموده باشد، مراتب عدم وصولشکایت را نیز
صورتجلسه مینماید.
ماده 71 - هیأت اجرایی موظف است پس از اتمام مهلت رسیدگی به شکایات، بلافاصله با
توجه به شکایات دریافتی و بررسی کلی چگونگی برگزاریانتخابات، نظر خود در مورد
چگونگی برگزاری و پیشنهاد تأیید یا ابطال انتخابات حوزه انتخابیه را طی
صورتجلسهای به هیأت نظارت شهرستان اعلام نماید.
تبصره 1 - چنانچه بررسی شکایات منجر به ابطال آرای شعبه یا شعبی از حوزه انتخابیه
شود که در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد هیأت اجرایی شهرستانموظف است آرای باطل شده
را در نتایج قبلی دخالت داده و نتیجه جدید به دست آمده از آن را در صورتجلسه مذکور
منظور نماید.
تبصره 2 - پیشنهاد ابطال کل انتخابات یا آرای شعبه یا تعداد از شعب میباید
مستدلو براساس مواد قانون باشد.
ماده 72 - هیأت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف (5) روز از وصول نظریه هیأت
اجرایی شهرستان در خصوص برگزاری انتخابات، به شرح زیراقدام نماید:
الف - چنانچه نظر بر تأیید صحت برگزاری انتخابات داشته باشد مراتب را صورتجلسه و
یک نسخه آن را برای اقدام بعدی به فرمانداری و یک نسخه را برایاطلاع، به هیأت
نظارت استان ارسال مینماید.
ب - چنانچه نظر برابطال کل انتخابات حوزه انتخابیه و یا ابطال یک یا چند شعبه که
در سرنوشت انتخابات مؤثر است، داشته باشد، پیشنهاد ابطال راطیصورتجلسهای همراه
با دلایل و مدارک مستند برای اخذ تصمیم و اقدام بعدی به هیأت نظارت استان و یک
نسخه را برای اطلاع، به فرماندارری ارسال مینماید.
تبصره - از این مرحله به بعد با توجه به دو وضعیت (الف) و (ب)، اقدامات در
دومسیر جداگانه ولی به صورت موازی و همزمان ادامه خواهد یافت.
ماده 73 - اقدامات مربوط به بند (الف) ماده (72):
1 - فرماندار موظف است پس از وصول صورتجلسه هیأت نظارت شهرستان مبنی بر تأیید صحت
برگزاری انتخابات، مراتب را از طریق انتشار آگهی به آگاهیاهالی حوزه انتخابیه
برساند و یک نسخه از آگهی منتشر شده را برای هیأت نظارت استان ارسال نماید.
2 - به استناد ماده (56) قانون ،چنانچه کسی به تأیید صحت برگزاری انتخابات معترض
باشد، حداکثر ظرف مدت (2) روز از انتشار آگهی میتواند شکایت خودرا به هیأت نظارت
اعلام نماید.
3 - هیأت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف (15) روز از وصول شکایت معترضان، بر
اساس ماده (56) و با رعایت ماده (58) قانون نتیجه قطعی ونهایی انتخابات حوزه
انتخابیه را به فرماندار مربوط اعلام نماید. چنانچه در پایان مهلت دریافت شکایات،
هیأت نظارت استان شکایتی دریافت نکرد موظفاست بلافاصله مراتب عدم وصول شکایت را
هم برای اقدام بعدی به فرمانداراعلام نماید.
4 - فرماندارموظف است نظرقطعی ونهایی هیأت نظارت استان در خصوص تأیید یا عدم تأیید
صحت برگزاری انتخابات رااز طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالیحوزه انتخابیه
برساند.
ماده 74 - اقدامات مربوط به بند (ب) ماده (72):
1 - هیأت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف (5) روز از وصول صورتجلسه هیأت نظارت
شهرستان مبنی بر پیشنهاد ابطالکل انتخابات و یا ابطال یک یاچند شعبه مؤثر در
سرنوشت انتخابات ،موضوع را بررسی و نتیجه را صورتجلسه نماید.
چنانچه نتیجه بررسیها حاکی از تأیید صحت برگزاری انتخابات با همان نتیجه اعلام شده
قبلی باشد مراتب را بلافاصله از طریق هیأت نظارت شهرستان بهفرماندار اعلام
مینماید. درغیر این صورت چنانچه نظر برابطال و یا تغییر سرنوشت انتخابات باشد،
صورتجلسه تنظیمی را به منظور اظهار نظر نهایی به هیأتمرکزی استان ارسال میدارد.
2 - فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت استان مبنی برتأیید صحت
برگزاری انتخابات که نتیجه قطعی و نهایی انتخابات محسوب میشود،مراتب را از طریق
انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند.
3 - هیأت مرکزی نظارت حداکثر ظرف (5) روز از وصول نظریه هیأت نظارت استان در خصوص
ابطال انتخابات و یا تغییر سرنوشت آن، نظرقطعی و نهاییخود را طی صورتجلسهای به
هیأت نظارت استان اعلام نماید.
4 - هیأت نظارت استان موظف است بلافاصله پس از وصول صورتجلسه نظریه هیأت مرکزی
نظارت، مراتب را از طریق هیأت نظارت شهرستان به فرمانداراعلام نماید.
5 - فرماندار موظف است پس از وصول صورتجلسه نظریه هیأت مرکزی نظارت ، نتیجه قطعی و
نهایی انتخابات را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزهانتخابیه برساند.
ماده 75 - هیأتهای نظارت شهرستانو استان موظفند در کلیه اقدامات خود همواره ماده
(59) قانون را در نظر داشته باشند و آن را رعایت نمایند.
ماده 76 - فرماندار موظف است پس از انتشار آگهی نتیجه قطعی و نهایی انتخابات
حوزههای انتخابیه، یک نسخه از هریک از این آگهیها را به ستاد انتخاباتاستانداری
و یک نسخه را نیز به ستاد انتخابات کشور ارسال نماید .
فصل نهم : صدور کارت عضویت اعضا و امحای اوراق انتخاباتی
ماده 77 - کارت عضویت اعضای شوراها با امضای فرماندار و مهرفرمانداری صادر
میشود.
تبصره - کارت عضویت فقط برای اعضای اصلی شورا صادر میشود.
ماده 78 - فرمانداری موظف است پس از وصول دستورامحای ارا و اوراق انتخابات شوراها
از ستاد انتخابات کشور، حتی الامکان با حضور اعضای هیأتهایاجرایی و نظارت، نسبت
به امحای اوراق تعرفه و برگهای رای مصرف شده حوزه انتخابیه در صورتی که کارت عضویت
اعضای آن صادر شده باشد به نحومقتضی اقدام و مراتب را به صورت جلسه و نتیجه را به
ستاد انتخابات کشور و ستاد انتخابات استانداری اعلام نماید .
ماد79 - دستورالعمل اجرایی و فرمهای مربوط به این آیین نامه پس از تصویب وزیر
کشور قابل اجرا میباشد.
این متن جانشین تصویبنامه شماره 121144 . ت 17179 هـ مورخ 1375.10.12 میشود و از
تاریخ تصویب لازم الاجراست .
حسن حبیبی
معاون اول رییس جمهور